NEW DELHI / PEKIN – W geście, który może zwiastować nową erę w relacjach między dwoma azjatyckimi mocarstwami, ministrowie spraw zagranicznych Chin i Indii ogłosili osiągnięcie historycznego, dziesięciopunktowego konsensusu. Porozumienie, będące owocem intensywnych rozmów w New Delhi, dotyka kluczowych obszarów współpracy – od gospodarki i dyplomacji po niezwykle drażliwą kwestię graniczną, która od lat rzucała cień na wzajemne stosunki.
Po okresie głębokiego ochłodzenia, którego kulminacją były tragiczne w skutkach starcia w Dolinie Galwan w 2020 roku, obie strony zdają się otwierać na pragmatyczny dialog. Szef chińskiej dyplomacji Wang Yi oraz jego indyjski odpowiednik Subrahmanyam Jaishankar podkreślili, iż stabilna i przewidywalna relacja leży w żywotnym interesie obu narodów i jest kluczowa dla pokoju w regionie i na świecie.
.
Mapa drogowa normalizacji: Dziesięć punktów konsensusu
Fundamentem nowej odwilży jest szczegółowy plan działania, który obie strony zobowiązały się realizować. Oto dziesięć kluczowych punktów, które mają na nowo zdefiniować relacje Pekinu i New Delhi:
- Rola przywódców: Obie strony podkreśliły fundamentalne znaczenie wizji przywódców obu państw dla rozwoju stosunków dwustronnych, zgadzając się, iż stabilna i perspektywiczna kooperacja leży we wspólnym interesie.
- Współpraca w ramach SOW: Chiny z zadowoleniem przyjmują udział premiera Indii Narendry Modiego w nadchodzącym szczycie Szanghajskiej Organizacji Współpracy (SOW) w Tianjin. Indie ze swojej strony zadeklarowały pełne poparcie dla Chin jako gospodarza tego wydarzenia.
- Wzajemne wsparcie w BRICS: Chiny poprą indyjską prezydencję w grupie BRICS w 2026 roku, podczas gdy Indie udzielą analogicznego wsparcia Chinom, które będą gospodarzem szczytu w roku 2027.
- Reaktywacja dialogu: Strony zgodziły się na wznowienie dwustronnych mechanizmów dialogu i wymiany na szczeblu rządowym, aby lepiej zarządzać różnicami i odpowiadać na wzajemne obawy. Trzecie spotkanie Mechanizmu Wysokiego Szczebla ds. Wymiany Międzyludzkiej odbędzie się w Indiach w 2026 roku.
- Wspólne obchody: Uzgodniono kontynuację wzajemnego wsparcia przy organizacji wydarzeń upamiętniających 75. rocznicę nawiązania stosunków dyplomatycznych, która przypada w 2025 roku.
- Przywrócenie połączeń i ułatwienia wizowe: Obie strony zgodziły się na jak najszybsze przywrócenie bezpośrednich lotów pasażerskich oraz na ułatwienia wizowe, aby umożliwić wzajemne podróże w celach turystycznych, biznesowych i medialnych.
- Pielgrzymki do Tybetu: Postanowiono kontynuować i rozszerzyć skalę pielgrzymek obywateli Indii do świętych gór i jezior w Tybetańskim Regionie Autonomicznym w 2026 roku.
- Ułatwienia gospodarcze: Zadeklarowano podjęcie konkretnych kroków w celu ułatwienia dwustronnych przepływów handlowych i inwestycyjnych.
- Pokój na granicy: Obie strony zobowiązały się do utrzymania pokoju i spokoju na obszarach przygranicznych poprzez prowadzenie przyjaznych konsultacji.
- Współpraca na arenie międzynarodowej: Uzgodniono wzmocnienie komunikacji w kluczowych kwestiach regionalnych i globalnych, obronę multilateralizmu, wspieranie systemu handlowego opartego na zasadach WTO oraz promowanie wielobiegunowego porządku światowego w obronie interesów państw rozwijających się..
Od dyplomacji po bezpośrednie loty
Mapa drogowa normalizacji, jak można nazwać dziesięciopunktowy plan, jest ambitna i kompleksowa. Jednym z najbardziej namacalnych dla obywateli i biznesu postanowień jest zgoda na pilne przywrócenie bezpośrednich połączeń lotniczych między Chinami kontynentalnymi a Indiami. Towarzyszyć temu ma rewizja umowy o transporcie lotniczym oraz wzajemne ułatwienia wizowe dla turystów, przedsiębiorców i dziennikarzy, co ma na nowo ożywić zamrożone kontakty międzyludzkie.
Na płaszczyźnie dyplomatycznej Pekin i New Delhi zadeklarowały wzajemne wsparcie w organizacji przyszłych szczytów BRICS – Chiny poprą indyjską prezydencję w 2026 roku, a Indie odwdzięczą się tym samym rok później. Potwierdzono również udział premiera Narendry Modiego w nadchodzącym szczycie Szanghajskiej Organizacji Współpracy (SOW) w Tianjin, co będzie jego pierwszą od siedmiu lat wizytą w Chinach.
.
Krok w stronę rozwiązania sporów granicznych
Największym wyzwaniem pozostaje kwestia demarkacji liczącej tysiące kilometrów granicy w Himalajach. Porozumienie zakłada utrzymanie pokoju i spokoju na terenach przygranicznych poprzez “przyjazne konsultacje”. Co istotne, obie strony zgodziły się na powołanie eksperckich grup roboczych, które mają przyspieszyć negocjacje w sprawie wytyczenia granicy tam, gdzie warunki na to pozwalają. To ostrożny, ale znaczący krok naprzód po latach militarnego impasu.
Dialog ma być kontynuowany na wielu szczeblach, w tym poprzez reaktywację mechanizmów wymiany międzyludzkiej i spotkań wysokich rangą urzędników. Ustalono również ponowne otwarcie trzech tradycyjnych przejść granicznych dla handlu.
.
Gospodarka i kooperacja na arenie międzynarodowej
W sferze gospodarczej obie strony zobowiązały się do podjęcia konkretnych działań na rzecz ułatwienia wzajemnych inwestycji i przepływów handlowych. Jest to sygnał odejścia od polityki restrykcji, która w ostatnich latach uderzała w najważniejsze sektory obu gospodarek.
Na forum globalnym Chiny i Indie zamierzają wspólnie działać na rzecz multilateralizmu, wzmacniać system handlowy oparty na zasadach Światowej Organizacji Handlu (WTO) i promować wielobiegunowy porządek świata, który lepiej chroni interesy państw rozwijających się.
Osiągnięte porozumienie jest postrzegane jako dyplomatyczny sukces, który, choć nie rozwiązuje wszystkich problemów, tworzy solidne fundamenty pod budowę wzajemnego zaufania. Nadchodzące miesiące, a zwłaszcza obchody 75. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych w 2025 roku, będą testem dla trwałości tej nowej odwilży w relacjach azjatyckich gigantów.
Źródła:
- Wiadomości i depesze agencji prasowych (m.in. Reuters, Associated Press, Xinhua, Press Trust of India).
- Publikacje w mediach chińskich (np. “China Daily”, “Global Times”).
- Publikacje w mediach indyjskich (np. “The Times of India”, “The Hindu”, “Economic Times”).
