CZY ANTYKONCEPCJA POMAGA PRZY PCOS?

Antykoncepcja hormonalna to jedna z najczęściej stosowanych metod leczenia objawów zespołu policystycznych jajników (PCOS). Oprócz oczywistego efektu – zapobiegania ciąży – może też pomóc wyrównać poziom hormonów, który u osób z PCOS często jest zaburzony. To właśnie ta nierównowaga prowadzi m.in. do trądziku czy nadmiernego owłosienia. Znalezienie odpowiedniego środka może jednak chwilę potrwać, bo nie każdy rodzaj antykoncepcji będzie odpowiedni dla każdej osoby.

CO TO W OGÓLE JEST PCOS?

PCOS, czyli zespół policystycznych jajników, to dość częsta przypadłość, która wpływa na funkcjonowanie jajników. Przyczyny nie są do końca znane, ale wiadomo, iż chodzi tu o zaburzenia hormonalne, torbiele na jajnikach i nieregularne miesiączki. PCOS bywa też dziedziczne — jeżeli ktoś w rodzinie miał to schorzenie, ty również możesz się z nim zmagać.

W ramach tej nierównowagi hormonalnej osoby z PCOS mają często podwyższony poziom testosteronu. Często występuje też insulinooporność, czyli organizm gorzej reaguje na insulinę — hormon odpowiedzialny za regulowanie poziomu cukru we krwi. W efekcie organizm produkuje jeszcze więcej insuliny, co może pogarszać inne objawy.

PCOS: JAK TO SIĘ OBJAWIA?

Nie każda osoba z PCOS ma wszystkie objawy, a ich nasilenie może być bardzo różne. Oto najczęstsze z nich:

• zwiększone ryzyko raka błony śluzowej macicy (endometrium)
• trądzik albo przetłuszczająca się skóra
  
• nadmierne owłosienie (np. na twarzy, klatce piersiowej)
  
• przerzedzanie się włosów na głowie
  
• nieregularne miesiączki lub ich brak (bo owulacja nie działa, jak powinna)
  
• drobne torbiele na jajnikach (iczne drobne pęcherzyki w jajnikach są zawsze widoczne w USG – ilość tych pęcherzyków większa niż 20 w jednym jajniku to jedno z kryteriów diagnostycznych)
  
• przybieranie na wadze
  
• cukrzyca
  
• trudności z zajściem w ciążę

JAK ANTYKONCEPCJA POMAGA PRZY PCOS?

PCOS to zaburzenie hormonalne, które wpływa na funkcjonowanie układu rozrodczego. Często prowadzi do nieregularnych miesiączek, utrudnia zajście w ciążę i może powodować szereg uciążliwych objawów.

Antykoncepcja hormonalna nie leczy PCOS, ale pomaga zapanować nad jego skutkami i ogranicza możliwe powikłania. Działa na trzech głównych płaszczyznach:

• Zapobiega nieplanowanej ciąży — co jest ważne, bo u osób z PCOS owulacja bywa nieprzewidywalna.
  
• Obniża poziom androgenów (męskich hormonów) — szczególnie testosteronu. Dzięki temu zmniejsza się trądzik, nadmierne owłosienie (np. na twarzy) oraz wypadanie włosów.
  
• Chroni macicę — jeżeli nie dochodzi do regularnej owulacji, śluzówka macicy może narastać zbyt długo, co zwiększa ryzyko raka endometrium. Progestagen zawarty w tabletkach równoważy działanie estrogenu i temu zapobiega.

ZŁOŻONA ANTYKONCEPCJA HORMONALNA

Najczęściej stosowaną formą antykoncepcji przy PCOS są preparaty zawierające zarówno estrogen, jak i progestagen. Pomagają one przy nieregularnych cyklach i podwyższonym poziomie androgenów.

• tabletki antykoncepcyjne
  
• plastry antykoncepcyjne
  
• krążki dopochwowe
  

Nie ma jednego „najlepszego” preparatu — to, co sprawdzi się u jednej osoby, u innej może powodować skutki uboczne. Wybór najlepiej omówić z lekarzem.

RÓŻNE RODZAJE TABLETEK

Tabletki antykoncepcyjne dzielą się m.in. na:

• Jednofazowe – taka sama dawka hormonów przez cały cykl
  
• Dwufazowe – progestagen zwiększa się w połowie cyklu
  
• Trójfazowe – poziomy hormonów zmieniają się co tydzień
  

Do tego dochodzi kwestia stężenia estrogenu:

• Niska dawka – 20 mikrogramów (często wystarczająca, ale może powodować plamienia)
  
• Standardowa dawka – 30–35 mikrogramów
  
• Wysoka dawka – 50 mikrogramów (stosowana rzadko, może nasilać skutki uboczne)
  

Czasem niższe dawki powodują mniej wahań nastroju, wzdęć czy wzrostu wagi — ale mogą też być mniej skuteczne w regulowaniu cyklu u niektórych osób.

PROGESTAGEN – WAŻNY SZCZEGÓŁ

Nie każdy progestagen działa tak samo. Niektóre mają tzw. działanie androgenne, co może pogarszać trądzik czy owłosienie – czyli robić dokładnie to, czego chcemy uniknąć przy PCOS. jeżeli masz nasilone objawy skórne lub owłosienie, warto zwrócić uwagę właśnie na ten składnik.

OPCJE TYLKO Z PROGESTAGENEM

Jeśli nie masz objawów typowo androgennych (np. nadmiernego owłosienia), a tylko nieregularne miesiączki, lekarz może zaproponować antykoncepcję zawierającą tylko progestagen. Takie metody mogą być też lepsze dla osób, które nie mogą przyjmować estrogenu.

Najczęstsze opcje:

• Tabletka jednoskładnikowa
  

• Wkładka hormonalna

Antykoncepcja hormonalna może pomóc:

• uregulować krwawienie
  
• zmniejszyć poziom androgenów
  
• zapobiegać ciąży
  

Najczęściej stosuje się środki zawierające estrogen i progestagen, ale dostępne są też opcje tylko z progestagenem. najważniejsze jest dobranie odpowiedniej metody — najlepiej z pomocą lekarza.

KIEDY ANTYKONCEPCJA HORMONALNA NIE JEST WSKAZANA?

Nie każda osoba może bezpiecznie stosować hormonalną antykoncepcję. Lekarz może odradzić jej stosowanie, jeśli:

• masz cukrzycę
  
• palisz papierosy i masz ponad 35 lat
  
• masz nadciśnienie
  
• jesteś po poważnej operacji
  
• masz choroby serca lub przeszłaś udar
  

W takiej sytuacji warto zapytać o niehormonalne metody antykoncepcji.

PCOS, WAGA I ANTYKONCEPCJA

Tu robi się trochę bardziej skomplikowanie. PCOS często wiąże się z przybieraniem na wadze, a wysoki BMI może wykluczać stosowanie niektórych metod antykoncepcji hormonalnej (zwłaszcza tych zawierających estrogen).

Dobra wiadomość: choćby niewielka utrata masy ciała może pomóc złagodzić objawy PCOS. Warto więc rozważyć zmianę diety, więcej ruchu i — jeżeli lekarz nie widzi przeciwwskazań — rozpoczęcie stosowania pigułki antykoncepcyjnej lub innej metody z estrogenem.

Ważne: osoby z PCOS często mają trudniej, jeżeli chodzi o chudnięcie. Nie obwiniaj się, jeżeli nie wszystko idzie zgodnie z planem.

PCOS to zaburzenie hormonalne, które może utrudniać zajście w ciążę i powodować objawy takie jak trądzik czy nadmierne owłosienie.