Od kilku dni w mediach społecznościowych i serwisach informacyjnych pojawiają się doniesienia o poważnej sytuacji, z jaką mierzy się Aria Martelle – wokalistka, aktorka i twórczyni internetowa, znana szerszej publiczności m.in. z serialu „Waksy”. Artystka ujawniła, iż od prawie półtora roku doświadcza stalkingu. Sprawa dotyczy uporczywego nękania przez mężczyznę, który wysyła jej prywatne wiadomości, groźby, pojawia się tam, gdzie artystka, także w miejscu zamieszkania. Aria zdecydowała się nagłośnić temat, by zwrócić uwagę na skalę problemu, z którym mierzy się wiele osób, nie tylko publicznych, a który wciąż bywa bagatelizowany. Czym jest stalking? Jak sobie z nim radzić? Gdzie otrzymać pomoc? Wyjaśniamy.
W dobie mediów społecznościowych łatwiej niż kiedykolwiek wcześniej sprawdzić, co robią inni. Ale czym innym jest wyszukiwanie kogoś w Google, a czym innym uporczywy stalking. To drugie to naruszenie czyjejś prywatności – często głęboko traumatyczne. Niezależnie od tego, czy śledzi cię ktoś znajomy, czy zupełnie obcy, stalking może mieć poważne konsekwencje dla twojego zdrowia psychicznego i wpłynąć na sposób, w jaki postrzegasz świat.
CZYM JEST STALKING?
Stalking to sytuacja, w której uporczywe, powtarzające się nękanie lub prześladowanie wywołuje u drugiej osoby poczucie zagrożenia, lęku lub istotnie narusza jej prywatność. Stalking obejmuje szerokie spektrum działań – od pozornie „niewinnych” wiadomości po jawne groźby. Stalkerzy często uważają, iż mają prawo do twojej uwagi i obecności. Celem takich działań jest zdobycie kontroli.
To m.in.
- niechciane wiadomości, maile, telefony
- śledzenie w sieci i w realu
- pojawianie się w miejscach, w których przebywasz
- zastraszanie, rozpuszczanie plotek
- „romantyczne” gesty, które są wbrew Twojej woli
- zakładanie fałszywych kont, aby obserwować inna osobę (często mimo blokady).
- śledzenie z pomocą lokalizacji, trackerów lub geotagów
Stalking nie musi przybierać formuły rodem z filmów. Czasem to „tylko” codzienne lajki i komentarze od osoby, której wyraźnie powiedziałaś/łeś NIE.
KTO MOŻE DOŚWIADCZAĆ STALKINGU?
Stalking może przydarzyć się każdemu. Stalkerem może być były małżonek, chłopak lub dziewczyna, znajomy, współpracownik lub nieznajomy.
SKĄD MAM WIEDZIEĆ, ŻE TO STALKING?
Najważniejsze to zaufać swoim przeczuciom. jeżeli czujesz, iż coś jest nie tak, prawdopodobnie masz rację. Możesz zauważyć, iż ciągle widujesz tę samą osobę lub samochód. Otrzymujesz telefony z nieznanych numerów.
Jeśli stalkerem jest ktoś znajomy, może to być osoba, która zaskakująco dobrze zna twój plan dnia, często pojawia się tam, gdzie bywasz, albo przesadnie angażuje się w twoje media społecznościowe.
CZY STALKING JEST KARALNY?
Tak, od 2011 roku stalking to przestępstwo z art. 190a Kodeksu karnego. Grozi za to do 8 lat więzienia, zwłaszcza gdy ofiara doświadcza poważnych konsekwencji psychicznych lub sprawca narusza prywatność dzięki technologii.
CO ZROBIĆ, GDY DOŚWIADCZASZ STALKINGU?
Wyraź swój sprzeciw. jeżeli to możliwe, jasno zakomunikuj stalkerowi, iż nie życzysz sobie żadnego kontaktu. Zrób to tylko raz, nie wdawaj się w dyskusje ani tłumaczenia.
ZADBAJ O SWOJE BEZPIECZEŃSTWO
- Ogranicz widoczność w mediach społecznościowych
- Zmień hasła, rozważ nowe konto lub numer
- Unikaj miejsc, gdzie wiesz, iż sprawca może się pojawić
- Zmieniaj codzienne trasy, unikaj samotnych miejsc,
- Powiedz zaufanej osobie, co się dzieje
ZBIERAJ DOWODY
- Zachowuj screeny, wiadomości, maile
- Rób notatki: Zapisuj daty, godzinę, miejsce i szczegóły tego, co się dzieje. Dobrym pomysłem jest również dołączenie informacji o innych świadkach, którzy mogą potwierdzić, co się wydarzyło.
- To pomoże, jeżeli zdecydujesz się zgłosić sprawę
POWIEDZ KOMUŚ
- Masz prawo do pomocy i wsparcia
- Możesz zgłosić się do organizacji, które pomagają w sytuacjach przemocy
- Rozważ kontakt z psycholożką/psychologiem – stalking wpływa na zdrowie psychiczne
ZGŁOŚ TO
- Możesz złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Policja ma obowiązek zareagować
- Możesz także ubiegać się o zakaz kontaktu, zbliżania się do Ciebie lub nakaz opuszczenia wspólnego miejsca zamieszkania przez stalkera
- Możesz domagać się odszkodowania za szkody psychiczne i emocjonalne oraz sądowego nakazu zaprzestania nękania
- Pamiętaj: nie musisz mieć dowodów „idealnych” – wystarczą uzasadnione przesłanki
NIE IGNORUJ PROBLEMU
Stalking rzadko kończy się sam – im szybciej zareagujesz, tym lepiej dla Twojego bezpieczeństwa. Stalking to nie Twoja wina. Masz prawo do bezpieczeństwa, prywatności i wsparcia. Nie zostawaj z problemem sam_a – szukaj pomocy, mów o tym, dokumentuj i zgłaszaj. Twój głos ma znaczenie.
Nie wiesz, co robić? Potrzebujesz wsparcia? Zadzwoń na bezpłatną i anonimową Antyprzemocową Linię Pomocy SEXEDPL: 720 720 020. Eksperci czekają na Ciebie od poniedziałku do niedzieli w godzinach 12-20.
