Hamburg – zwiedzamy miasto wiatru, wody i wolności

grafywpodrozy.pl 3 dni temu

Zdjęcie: Hamburg co zobaczyć

Hamburg to miasto, które od pierwszego spojrzenia potrafi oczarować – nie swoją monumentalnością, ale atmosferą: połączeniem historii i nowoczesności, zapachem morza unoszącym się nad portem, dźwiękiem dzwonów z kościołów i sygnałami ostrzegawczymi statków wpływających do przystani. To miasto hanzeatyckiej dumy i artystycznej duszy, w którym ceglane magazyny Speicherstadt stoją tuż obok futurystycznej bryły Elbphilharmonii, a eleganckie nabrzeża Alster przeplatają się z barwną energią dzielnicy St. Pauli. Miejsca, obok którego nie można przejść obojętnie. Nocne kluby mogą wzbudzać duże kontrowersje, ale taki jest Hamburg to przecież miasto portowe.

Zwiedzanie Hamburga to podróż w czasie – od średniowiecznych uliczek dawnego miasta handlowego, przez dramatyczne losy portu w XX wieku, aż po współczesną metropolię, w której sztuka, muzyka i architektura tworzą wspólną, dynamiczną opowieść. Niezależnie od tego, czy wolisz długie spacery wzdłuż kanałów, koncerty na światowym poziomie, czy po prostu popołudniową kawę z widokiem na wodę – Hamburg ma w sobie coś, co sprawia, iż chce się do niego wracać.

Spis treści

Początki Hamburga i opowieść o potędze metropolii hanzeatyckiej
XVIII i XIX wiek —burzliwy rozwój i wielkie katastrofy
XX wiek – zniszczenie i odbudowa
Współczesność — od miasta przemysłowego do centrum kultury i innowacji
Speicherstadt – czyli słynna dzielnica spichlerzy wpisana na listę UNESCO
Rathaus (Ratusz) i dzielnica Altstadt — serce historycznego Hamburga
Zwiedzanie ratusza
Altstadt — dawny Hamburg w nowoczesnym wydaniu
Kościół św. Mikołaja (St. Nikolai) — ruiny, które stały się pomnikiem pamięci
Wieża i punkt widokowy – godziny otwarcia i ceny
Elbphilharmonie (Elphi) — nowa ikona Hamburga i symbol odrodzenia miasta
St. Pauli Landungsbrücken – portowe serce Hamburga
Alter Elbtunnel – tunel pod Łabą – techniczny cud z 1911 roku
St. Pauli i Reeperbahn – dzielnica, która nigdy nie zasypia
St. Michaelis lub po prostu „Michel”
Polecany i sprawdzony nocleg w Hamburgu
Inne interesujące miejsca w Niemczech opisane przez nas

Początki Hamburga i opowieść o potędze metropolii hanzeatyckiej

Historia Hamburga sięga wczesnego średniowiecza. Pierwsze wzmianki o osadzie Hammaburg pochodzą z IX wieku, kiedy cesarz Ludwik Pobożny, syn Karola Wielkiego, założył tu misję chrześcijańską mającą na celu nawracanie ludów północnych. W 831 roku papież Grzegorz IV powołał tu arcybiskupstwo, które miało obejmować Skandynawię i kraje słowiańskie. Samo określenie Hammaburg odnosi się do niewielkiego grodu warownego na wzgórzu nad rzeką Alster – miejsca, które dało początek współczesnemu miastu.

Położenie Hamburga na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych – między Morzem Północnym a Bałtykiem – przyczyniło się do jego szybkiego rozwoju. W XII wieku hrabia Adolf III von Schauenburg nadał osadzie prawa miejskie, a w 1189 roku cesarz Fryderyk Barbarossa wydał dokument gwarantujący miastu wolność handlu i żeglugi po Łabie aż do Morza Północnego. Choć autentyczność tego przywileju jest dziś kwestionowana, mit „barbarossowskiego dokumentu” odegrał kluczową rolę w kształtowaniu tożsamości Hamburga jako wolnego miasta portowego.

Od XIII wieku Hamburg był jednym z głównych członków Hanzy – potężnego związku miast kupieckich Europy Północnej. kooperacja z Lubeką, Brugią, Londynem czy Bergen zapewniała mu bogactwo, przywileje i bezpieczeństwo. W tym okresie rozwijały się struktury samorządowe miasta, a hamburscy kupcy stali się jedną z najbardziej wpływowych grup społecznych w regionie.

Miasto zachowało znaczną niezależność, kierując się zasadą samorządności i utrzymując republikański charakter – w odróżnieniu od wielu innych ośrodków podporządkowanych książętom czy monarchom. Właśnie z tej tradycji wyrasta późniejsze określenie Freie und Hansestadt Hamburg – Wolne i Hanzeatyckie Miasto Hamburg, które funkcjonuje do dziś. W 1529 roku Hamburg przyjął reformację, wprowadzając luteranizm jako religię miejską. Nowa wiara przyniosła nie tylko zmiany religijne, ale także społeczne i gospodarcze – rozwój szkolnictwa, drukarstwa i nowoczesnej administracji.

XVII wiek to okres gwałtownego wzrostu znaczenia portu, związanego z handlem morskim, koloniami i ekspansją gospodarczą. W czasie wojny trzydziestoletniej (1618–1648) Hamburg, mimo burzliwych wydarzeń w Niemczech, zachował neutralność i tym samym swoją pozycję handlową. Stał się miejscem schronienia dla wielu uchodźców religijnych i politycznych, w tym hugenotów i Żydów sefardyjskich, co przyczyniło się do rozwoju kultury i rzemiosła.

XVIII i XIX wiek —burzliwy rozwój i wielkie katastrofy

W XVIII wieku Hamburg był jednym z najbogatszych miast Europy Północnej, centrum bankowości i handlu z koloniami. Jednak rozwój ten został poważnie zahamowany przez wielki pożar w 1842 roku, który zniszczył niemal jedną trzecią miasta, w tym znaczną część śródmieścia. Katastrofa stała się impulsem do modernizacji urbanistycznej. Odbudowę prowadzono według nowych zasad planowania przestrzennego, z szerokimi ulicami i nowoczesną infrastrukturą sanitarną. Dlatego Hamburg to zupełnie inne miasto niż pobliskie Lubeka, czy Brema.

Pod koniec XIX wieku Hamburg wszedł w erę industrializacji. W 1888 roku powstał Hamburger Freihafen (wolny port) – jeden z największych projektów gospodarczych epoki, który przyciągnął inwestorów i przyczynił się do rozwoju portu w nowoczesny kompleks przeładunkowy. Z tego okresu pochodzi również budowa Speicherstadt – imponującego kompleksu magazynów z czerwonej cegły, zbudowanego w latach 1883–1927, który dziś stanowi część dziedzictwa UNESCO.

XX wiek – zniszczenie i odbudowa

W 1919 roku Hamburg został częścią nowo powstałej Republiki Weimarskiej, zachowując jednak pewną autonomię jako „wolne miasto”. Okres międzywojenny przyniósł zarówno rozwój gospodarczy, jak i wzrost napięć społecznych. W czasie II wojny światowej Hamburg był jednym z najciężej bombardowanych miast niemieckich. Latem 1943 roku aliancka operacja „Gomorrah” spowodowała katastrofalne zniszczenia. W ciągu kilku dni zginęło około 40 tysięcy osób, a duża część miasta została zrównana z ziemią. Po wojnie Hamburg znalazł się w brytyjskiej strefie okupacyjnej. Odbudowa trwała przez kolejne dekady, a miasto – dzięki portowi i przedsiębiorczości mieszkańców – stosunkowo gwałtownie odzyskało znaczenie gospodarcze.

Współczesność — od miasta przemysłowego do centrum kultury i innowacji

Od lat 60. XX wieku Hamburg przeszedł głęboką transformację. Port – przez cały czas jeden z największych w Europie – został zmodernizowany, a dawne tereny przemysłowe przekształcono w przestrzenie kulturalne i mieszkaniowe. Dzielnica Hafencity, budowana od lat 2000., jest największym projektem urbanistycznym w Niemczech – symbolem nowoczesnego miasta łączącego wodę, architekturę i zrównoważony rozwój. Hamburg stał się również ważnym ośrodkiem muzyki i kultury popularnej. To właśnie tu w latach 60. zaczynał swoją karierę zespół The Beatles, występując w klubach Reeperbahn. Dziś miasto szczyci się renomowaną Elbphilharmonią, licznymi teatrami, galeriami i festiwalami, które przyciągają turystów z całego świata.

Speicherstadt – czyli słynna dzielnica spichlerzy wpisana na listę UNESCO

Speicherstadt dosłownie znaczy „miasto spichlerzy” i stanowi jeden z najbardziej charakterystycznych i symbolicznych obszarów Hamburga. To nie jest przypadek, iż od tego miejsca zaczęliśmy naszą przygodę w Hamburgu. Ta dzielnica intrygowała nas od dawna i wiele razy mieliśmy w planach jej zwiedzenie. Teraz w końcu się udało. Tutaj nad kanałami można się włóczyć godzinami. Budowę dzielnicy spichlerzy rozpoczęto w 1883 roku, niedługo po włączeniu Hamburga do Niemieckiego Związku Celnego (Zollverein).

Wcześniej miasto, jako wolny port hanzeatycki, cieszyło się szeregiem przywilejów handlowych i celnych. Integracja z pruskim systemem gospodarczym wymagała jednak stworzenia nowej, wydzielonej strefy wolnocłowej, w której towary mogły być przechowywane, przetwarzane i reeksportowane bez opłat. Tak narodziła się koncepcja Speicherstadt jako olbrzymiego kompleksu magazynowego w sercu portu nad rzeką Łabą.

Budowa tego projektu wiązała się z przesiedleniem tysięcy mieszkańców dzielnicy Kehrwieder i Wandrahm, co świadczy o skali i znaczeniu przedsięwzięcia. Speicherstadt była wówczas największym na świecie zintegrowanym zespołem magazynów portowych – zbudowanym na drewnianych palach z dębu, wznoszącym się bezpośrednio nad kanałami wodnymi. Każdy magazyn posiadał własny system załadunkowy – z wciągarkami, pomostami i rampami dostępnymi zarówno od strony lądu, jak i wody.

Architektonicznie Speicherstadt reprezentuje styl neogotycki z czerwonej cegły, typowy dla północnoniemieckiej tradycji budowlanej. Charakterystyczne elementy to ostrołukowe okna, wieżyczki, szczyty schodkowe i bogate detale elewacyjne. Choć obiekty miały funkcję ściśle użytkową, ich twórcy nadali im niezwykłą elegancję i harmonię kompozycji, co czyni kompleks jednym z najpiękniejszych przykładów tzw. ceglanego ekspresjonizmu (Backsteinexpressionismus) w Niemczech.

Cały układ urbanistyczny opiera się na systemie kanałów, mostów i ulic tworzących sieć komunikacyjną portu. Długość tych kanałów przekracza 1,5 kilometra, a cały obszar obejmuje ponad 26 hektarów. Nocą ceglane fasady odbijają światło latarni i reflektorów, tworząc niepowtarzalny, niemal teatralny krajobraz – dlatego Speicherstadt często nazywana jest „czerwonym miastem na wodzie”.

W wyniku bombardowań alianckich w 1943 roku część kompleksu została zniszczona, ale po wojnie odbudowano większość budynków w oryginalnym stylu. Współcześnie Speicherstadt nie pełni już funkcji magazynowej w tradycyjnym sensie – zamiast składów kawy, herbaty i dywanów, mieszczą się tu biura, galerie, kawiarnie oraz popularne muzea.

Dziś Speicherstadt stanowi jeden z głównych punktów turystycznych Hamburga. Znajdują się tu m.in.:

Miniatur Wunderland – największa na świecie makieta kolejowa, ukazująca miniaturowe krajobrazy z różnych części świata,
Internationales Maritimes Museum – mieszczące się w dawnym Kaispeicher B, z unikatową kolekcją modeli statków, map i dokumentów żeglugi,
Spicy’s Gewürzmuseum – muzeum przypraw, nawiązujące do dawnego handlu kolonialnego Hamburga.

Rathaus (Ratusz) i dzielnica Altstadt — serce historycznego Hamburga

Hamburski Ratusz (Rathaus) to jeden z najważniejszych symboli miasta – zarówno architektonicznie, jak i historycznie. Wzniesiony w latach 1886–1897, stanowi doskonały przykład neorenesansowego monumentalizmu, będącego wyrazem siły, bogactwa i samodzielności miasta w okresie po zjednoczeniu Niemiec. Budynek powstał po wielkim pożarze z 1842 roku, który zniszczył dawny ratusz i znaczną część śródmieścia. Nowy obiekt miał więc nie tylko zastąpić poprzedni, ale także stać się reprezentacyjną siedzibą władz wolnego miasta hanzeatyckiego – Freie und Hansestadt Hamburg.

Projekt wyłoniono w drodze konkursu architektonicznego, a ostateczny kształt nadało dzieło zespołu pod kierunkiem Martina Haller’a, Wilhelma Hauersa i Hermanna Gehrckego. Ratusz stanął przy Rathausmarkt, głównym placu miasta, i w swoim monumentalnym charakterze nawiązywał do tradycji samorządowej niezależności Hamburga.

Fasada Ratusza o długości 111 metrów i wysokości wieży sięgającej 112 metrów przyciąga uwagę bogactwem detalu i harmonijną kompozycją. Elewacja ozdobiona jest licznymi rzeźbami przedstawiającymi władców Świętego Cesarstwa Rzymskiego, a nad portalem głównym widnieje motto, które w wolnym tłumaczeniu brzmi: „Obywatele sami kierują swoim losem” –co jest przypomnieniem republikańskiej tradycji miasta.

Wnętrza Ratusza są równie imponujące: monumentalna Sala Obrad (Bürgersaal), Sala Cesarska (Kaisersaal) i Sala Senatu zachwycają bogactwem zdobień, marmurowymi kolumnami i artystycznym wystrojem. W wielu detalach architektonicznych i dekoracyjnych widoczna jest symbolika hanzeatycka – herby miast partnerskich, alegorie handlu, żeglugi i sprawiedliwości.

Warto dodać, iż budynek jest nie tylko siedzibą władz – Parlamentu Hamburga (Bürgerschaft) oraz Senatu, ale także ważnym ośrodkiem wydarzeń kulturalnych i obywatelskich. realizowane są tu koncerty, wystawy i uroczystości państwowe.

Zwiedzanie ratusza

Zwiedzanie Ratusza odbywa się tylko z przewodnikiem (nie można zwyczajnie wejść do wnętrz bez oprowadzania) i terminy są ograniczone — ratusz pełni funkcję urzędu, realizowane są tam posiedzenia itp., przez co w pewne dni zwiedzanie może być utrudnione lub niemożliwe. zwykle wycieczki organizowane są w godzinach od 10.00 do 17.00, ale dużo zależy od sezonu. Nie ma ogólnego z góry ustalonego terminu oprowadzania wycieczek. Bilet normalny kosztuje 7 euro, dzieci do lat 14 wchodzą za darmo.

Altstadt — dawny Hamburg w nowoczesnym wydaniu

Otaczająca Ratusz Altstadt („Stare Miasto”) to najstarsza część Hamburga, w której historia miesza się z nowoczesnością. Choć wiele zabudowań zostało zniszczonych w pożarze z 1842 roku i podczas II wojny światowej, zachowały się fragmenty dawnych ulic i domów, dających wyobrażenie o wyglądzie hanzeatyckiego miasta sprzed wieków.

Jedną z najbardziej urokliwych ulic jest Deichstraße – wąska, brukowana ulica w pobliżu rzeki Nikolaifleet, zabudowana charakterystycznymi, wąskimi kamienicami z XVIII wieku. To tutaj można jeszcze zobaczyć typową zabudowę kupiecką, z magazynami na tyłach domów, otwartymi na wodę, i mieszkaniami od frontu. W jednej z kamienic znajduje się dziś muzeum poświęcone Wielkiemu Pożarowi z 1842 roku, który właśnie w tej okolicy się rozpoczął.

Altstadt była przez stulecia centrum administracyjnym, handlowym i religijnym miasta. To tutaj skupiały się gildie kupieckie, urzędy, a także główne szlaki komunikacyjne prowadzące do portu i targowisk. Po II wojnie światowej, gdy duże obszary uległy zniszczeniu, odbudowa dzielnicy odbywała się z dużą dbałością o zachowanie historycznego układu urbanistycznego.

Kościół św. Mikołaja (St. Nikolai) — ruiny, które stały się pomnikiem pamięci

Kościół św. Mikołaja to jedno z najważniejszych i najbardziej symbolicznych miejsc w Hamburgu, które jest świadectwem zarówno religijnej, jak i tragicznej historii miasta. Jego początki sięgają XII wieku, kiedy wzniesiono tu pierwszą kaplicę poświęconą św. Mikołajowi, patronowi żeglarzy i kupców. Wraz z rozwojem Hamburga jako portu hanzeatyckiego świątynia rosła w znaczenie, stając się jednym z głównych kościołów miejskich.

W średniowieczu St. Nikolai był centrum życia duchowego i społecznego kupców. Kolejne przebudowy w XV i XVI wieku nadawały mu coraz bardziej gotycki charakter. Jednak jego obecny wygląd – a adekwatnie to, co z niego pozostało – wiąże się z dramatycznymi wydarzeniami XIX i XX wieku. Po wielkim pożarze z 1842 roku, który niemal doszczętnie zniszczył dawną budowlę, zdecydowano o wzniesieniu nowego, bardziej monumentalnego kościoła.

Konkurs architektoniczny wygrał George Gilbert Scott, znany brytyjski architekt neogotycki. Jego projekt zakładał stworzenie jednej z najwyższych świątyń Europy – budowli z czerwonej cegły i kamienia, o strzelistej wieży w stylu angielskiego gotyku. Budowę ukończono w 1874 roku, a wieża o wysokości 147 metrów uczyniła St. Nikolai przez krótki czas najwyższym budynkiem świata (do 1876 roku). Była to nie tylko świątynia, ale i symbol potęgi oraz ambicji Hamburga jako nowoczesnego, samodzielnego miasta portowego.

Tragiczny rozdział w historii St. Nikolai przyszedł w lipcu 1943 roku, podczas alianckiej operacji bombowej „Gomorrha”, której celem było całkowite zniszczenie Hamburga. W wyniku nalotów większość śródmieścia legła w gruzach, a kościół św. Mikołaja został niemal doszczętnie zniszczony – spłonęło wnętrze, zawaliło się sklepienie i nawy boczne.

Ocalała jedynie monumentalna wieża, której kamienna konstrukcja przetrwała dzięki wyjątkowej solidności. Po wojnie nie zdecydowano się na odbudowę kościoła – ruiny pozostawiono w stanie trwałej konserwacji jako pomnik pamięci ofiar wojny i zniszczenia Hamburga. Dziś ruiny St. Nikolai pełnią rolę miejsca refleksji i pamięci. Znajduje się tu muzeum i pomnik (Mahnmal St. Nikolai) poświęcony ofiarom nazizmu, wojny i bombardowań Hamburga. W podziemiach, w dawnych kryptach kościoła, mieści się stała wystawa historyczna, dokumentująca m.in. przebieg nalotów w 1943 roku, ich skutki dla ludności cywilnej oraz kontekst wojenny.

Wieża i punkt widokowy – godziny otwarcia i ceny

Najbardziej charakterystycznym elementem St. Nikolai pozostaje wieża, górująca nad historycznym centrum Hamburga. W 1990 roku została odrestaurowana i udostępniona zwiedzającym jako punkt widokowy. Na wysokość około 75 metrów można wjechać windą, z której rozciąga się panorama HafenCity, ratusza, Speicherstadt i Łaby. Z tego miejsca widać również kontrasty współczesnego Hamburga – nowoczesne wieżowce i odbudowane dzielnice stoją obok zachowanych ruin, które przypominają o trudnej przeszłości. Wieża znajduje się przy ulicy : Willy-Brandt-Straße 60. Godziny otwarcia: codziennie od 10.00 do 18.00 – ostatni wjazd na wieżę ok. 17:30. Ceny biletów: bilet normalny 6 euro, ulgowy 4 euro, dzieci do lat 6 – wchodzą bezpłatnie. Winda panoramiczna dostępna jest dla osób z ograniczoną mobilnością.

Elbphilharmonie (Elphi) — nowa ikona Hamburga i symbol odrodzenia miasta

Elbphilharmonie, potocznie nazywana „Elphi”, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych budynków współczesnych Niemiec i niekwestionowany symbol nowego Hamburga – miasta, które potrafi łączyć swoje portowe dziedzictwo z nowoczesną wizją kultury i architektury.

Usytuowana na zachodnim krańcu dzielnicy HafenCity, przy nabrzeżu Kaiserkai, filharmonia wznosi się na szczycie dawnego magazynu portowego Kaispeicher A z lat 60. XX wieku. Ta lokalizacja nie jest przypadkowa – budynek dosłownie wyrasta z przeszłości miasta. Nowoczesna szklana konstrukcja stanęłą na starych ceglanych fundamentach budynku portowego.

Za projekt Elbphilharmonii odpowiada szwajcarskie biuro Herzog & de Meuron, znane m.in. z realizacji Tate Modern w Londynie. Budowa rozpoczęła się w 2007 roku, a uroczyste otwarcie odbyło się dopiero w styczniu 2017 roku, po latach opóźnień, sporów budżetowych i technicznych trudności. Mimo kontrowersji wokół kosztów, które wzrosły z planowanych 77 milionów do kosmicznych 866 milionów euro, Elbphilharmonie stała się jednym z najważniejszych obiektów kultury w Europie.

Budynek ma 110 metrów wysokości, a jego charakterystyczna, falująca szklana fasada składa się z ponad 1 000 indywidualnie uformowanych paneli szklanych, które odbijają niebo, wodę i światła miasta. Dzięki temu Elbphilharmonie zmienia się w zależności od pogody i pory dnia. Raz błyszczy w słońcu jak ocean, innym razem tonie we mgle niczym portowy okręt.

W budynku znajduje się Elbphilharmonie Plaza – publiczny taras widokowy znajdujący się na wysokości 37 metrów pomiędzy starą a nową częścią budynku. Dostęp na Plaza jest bezpłatny (wymagana jest jedynie wejściówka z rezerwacją godziny wejścia, dostępna online lub na miejscu). Z tarasu rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na port, Łabę, Speicherstadt i panoramę miasta.

St. Pauli Landungsbrücken – portowe serce Hamburga

Tu zaczyna się morze – możemy zażartować. St. Pauli Landungsbrücken to tętniące życiem nabrzeża, które od ponad wieku symbolizują otwartość miasta na świat. To właśnie stąd wyruszały statki pasażerskie, towary i emigranci do Ameryki, a dziś z tych samych przystani odpływają promy, łodzie turystyczne i statki wycieczkowe po Łabie. Położone w dzielnicy St. Pauli, między mostem Baumwall a tunelami prowadzącymi do Fischmarkt, Landungsbrücken stanowią bramę między portem a miastem. Ich nazwa – dosłownie „mosty do lądowania” – nawiązuje do oryginalnej konstrukcji z pływających pomostów, które unosiły się na wodzie i dostosowywały do poziomu przypływu i odpływu.

Pierwsze Landungsbrücken powstały w 1839 roku jako miejsce odprawy parowców węglowych i statków pasażerskich. Dzisiejszy zespół budynków pochodzi z początku XX wieku – został otwarty w 1909 roku, w okresie rozkwitu portu hamburskiego.
Główny budynek terminala wykonano z piaskowca i miedzi, w stylu secesyjnym z elementami neorenesansu. Dwie charakterystyczne wieże flankujące wejścia symbolizują portowy charakter miejsca – jedna służyła dawniej jako wieża zegarowa, druga jako wieża ciśnieniowa dla zbiorników gazowych. w tej chwili St. Pauli Landungsbrücken to centrum portowego życia turystycznego. Można stąd wypłynąć w rejs po Łabie lub do portu przemysłowego, zobaczyć słynne dźwigi i kontenerowce, a także odwiedzić wyspy portowe i stocznie Blohm+Voss. Na nabrzeżu znajdują się też liczne restauracje, bary i sklepy z pamiątkami.

Alter Elbtunnel – tunel pod Łabą – techniczny cud z 1911 roku

Tuż obok Landungsbrücken, pod Łabą, kryje się jedno z największych inżynieryjnych osiągnięć początku XX wieku – Alter Elbtunnel, czyli „stary tunel pod Łabą”. Otwarto go w 1911 roku jako pierwsze tego typu połączenie w Europie kontynentalnej. Tunel umożliwił robotnikom portowym szybkie przejście lub przejazd z północnego brzegu (St. Pauli) na południowy (Steinwerder), bez konieczności korzystania z promów.

Tunel ma długość 426,5 metra, szerokość 6 metrów i przebiega 24 metry pod dnem Łaby. Składa się z dwóch równoległych rur, każdej przeznaczonej pierwotnie dla pojazdów konnych, rowerów i pieszych.

Najbardziej niezwykłym elementem są cztery oryginalne windy (po dwie na każdym końcu), które do dziś transportują pieszych i rowerzystów w dół i w górę. Kiedyś przewoziły również samochody, ale od lat 70. XX wieku ruch zmotoryzowany w tunelu został ograniczony ze względów bezpieczeństwa. Ściany tunelu wyłożono białymi kaflami ceramicznymi, ozdobionymi płaskorzeźbami przedstawiającymi motywy morskie – ryby, kraby, kotwice i statki. Styl art nouveau i dbałość o detale nadają temu technicznemu obiektowi wyjątkowy urok.

Tunel jest dziś chronionym zabytkiem techniki i chętnie odwiedzanym celem spacerów zarówno przez turystów, jak i mieszkańców. Przejście nim zajmuje około 10 minut, a po drugiej stronie Łaby można podziwiać jedną z najlepszych panoram Hamburga – z widokiem na port, Elbphilharmonie i Landungsbrücken. Przejście tunelem i korzystanie z wind jest bezpłatne.

St. Pauli i Reeperbahn – dzielnica, która nigdy nie zasypia

Dzielnica St. Pauli to najbardziej barwna, ale i kontrowersyjna część Hamburga. Położona między eleganckimi bulwarami nad Alsterą a portowymi nabrzeżami, od wieków była miejscem, gdzie spotykali się marynarze, artyści i muzycy, a noc mieszała się z dniem. Dziś St. Pauli łączy tradycję niezależności z nowoczesną kulturą – to tutaj tętni życiem legendarna ulica Reeperbahn, nazywana nie bez powodu najgrzeszniejszą milą Niemiec.

Nazwa Reeperbahn pochodzi od słowa Reepschläger – „wytwórca lin okrętowych”. W XVII wieku właśnie tutaj znajdowały się warsztaty, w których produkowano liny i żagle dla statków wpływających do portu. Z czasem okolica, położona tuż przy dokach, zaczęła przyciągać marynarzy szukających odpoczynku po długich rejsach. Pojawiły się tawerny, domy rozpusty, sale muzyczne i kabarety.

W XX wieku St. Pauli stała się symbolem wolności i niezależności obyczajowej. Po zniszczeniach wojennych dzielnica gwałtownie się odbudowała, a Reeperbahn znów przyciągała artystów, komików, muzyków i podróżników z całego świata. Prawdziwą legendą St. Pauli są lata 60. XX wieku, kiedy w klubach Indra, Kaiserkeller i Star-Club występowała młoda, nieznana jeszcze szerzej grupa z Liverpoolu – The Beatles. To właśnie tutaj, między 1960 a 1962 rokiem, muzycy doskonalili swój styl, grali po kilka godzin dziennie i zdobyli pierwszych fanów.

Spacer po Reeperbahn to spotkanie z historią miasta, które nigdy nie bało się być inne. To miejsce, gdzie kultura popularna narodziła się z portowego zgiełku, a wolność osobista stała się codzienną praktyką. Ale dzisiaj St. Pauli ma też inną mniej przyjazną twarz. Mnóstwo tu bezdomnych, pijaków i narkomanów. W nocy w blasku reflektorów i neonów jest kolorowo, ale spacer w dzień odsłania drugą smutniejszą stronę Hamburga.

St. Michaelis lub po prostu „Michel”

Kościół św. Michała (St. Michaelis) nazywany jest przez mieszkańców „Michel”. Wieża kościoła góruje nad centrum miasta, stając się punktem orientacyjnym dla żeglarzy wpływających do portu kiedyś, a dzisiaj dla turystów wędrujących po Hamburgu. Świątynia jest głównym kościołem protestanckim w Hamburgu i odgrywała kluczową rolę w życiu religijnym i społecznym miasta od XVII wieku. Michel należy do klasycznych przykładów barokowej architektury sakralnej w północnych Niemczech, a jego sylwetka jest jednym z najczęściej fotografowanych widoków Hamburga.

Pierwszy kościół św. Michała powstał w 1647 roku, w okresie intensywnego rozwoju miasta jako portu hanzeatyckiego. W ciągu kolejnych stuleci Michel przechodził liczne przebudowy i zniszczenia, przede wszystkim w wyniku pożarów, które nawiedzały Hamburg w XVII i XVIII wieku. Obecny budynek został ukończony w 1786 roku, po zniszczeniach spowodowanych przez pożar z 1750 roku. Kościół zachował klasyczne proporcje barokowe, z jednonawową konstrukcją, szeroką nawą główną oraz monumentalnym chórem.

Kościół ma długość 75 metrów, szerokość 44 metrów, a jego wieża wznosi się na 132 metry. Wieża jest ozdobiona złotą figurą Archanioła Michała walczącego ze smokiem – symbolizującą triumf dobra nad złem. Wnętrze Michel zachwyca barokowym wystrojem, drewnianymi emporami, bogato zdobionymi organami i mozaikami. Warto zwrócić uwagę na tzw. kryptę Johanna Friedricha, gdzie znajdują się groby wybitnych hamburskich obywateli oraz pamiątki po historycznych wydarzeniach miasta. Zwiedzanie kościoła dla turystów indywidualnych jest bezpłatne.

Polecany i sprawdzony nocleg w Hamburgu

Hamburg to nie jest tanie miasto. choćby weekendowy pobyt może wyzwaniem dla rodzinnego budżetu, dlatego wybierając nocleg, musieliśmy się nieźle nagimnastykować. Ostatecznie wybraliśmy hostel a&o Hamburg City przy ulicy Spaldingstraße 160. Obiekt dysponuje klasycznymi pokojami w standarcie hotelowym, ale są również pokoje kameralne dwuosobowe i rodzinne. Nie ukrywamy, iż to opcja budżetowa, ale warunki mieliśmy bardzo dobre. Do takich miejsc jak Hamburg przyjeżdżamy, żeby zwiedzać, a nie mieszkać w pokoju hotelowym. A&o Hamburg City położony jest w centrum miasta. Około 2 km od centrum historycznego, czyli około 30 minut drogi na piechotę. To doskonała lokalizacja. Hamburg zwiedzaliśmy, zapominając o samochodzie i drogich parkingach w centrum. Noclegi w A&o Hamburg City zarezerwujecie na stronie Booking, tu link bezpośredni do naszego hostelu.