Kiedy już mnie nie będzie? wyszeptała moja synowa przy moim szpitalnym łóżku, nie zdając sobie sprawy, iż słyszę każde słowo i dyktafon zapisuje wszystko.
Jej oddech był ciepły, pachniał taną kawą z automatu. Myślała, iż leżę nieprzytomna jedynie ciało wypełnione lekami.
Ale nie spałam. Leżałam pod cienką, szpitalną kołdrą, a każdy nerw w ciele był napięty jak struna.
Pod dłonią, ukryty przed wzrokiem gości, spoczywał mały, zimny prostokąt dyktafonu. Przycisk nagrywania wcisnęłam godzinę wcześniej, gdy weszła do sali z moim synem.
Marcin, ona i tak jest jak warzywo podniosła głos Grażyna, podchodząc do okna. Lekarz mówi, iż brak dynamiki. Na co czekamy?
Usłyszałam ciężki westchnienie mojego jedynego syna.
Grażyno, to to nie tak. To moja matka.
A ja twoja żona! odparła ostra. Chcę normalnego mieszkania, nie tej skrytki. Twoja matka już siedemdziesiąt lat przetrwała. Dość.
Nie poruszyłam się. Oddychałam równomiernie, udając głęboki sen. Łez nie było wewnątrz wszystko spłonęło na szary popiół.
Pozostała jedynie lodowata, krystaliczna jasność.
Pośrednik nieruchomości mówi, iż ceny są teraz świetne przeszła Grażyna na biznesowy ton. Dwu pokojowy w centrum, po remoncie
Możemy wyciągnąć sporą sumę. Kupić dom pod miastem, marzyliśmy kiedyś. Nowy samochód. Marcin, wstawaj! To nasza szansa!
Milczał. Jego cisza była przerażająca, głośnem przyjmowała jej słowa. To było przyzwolenie. Zdrada okryta słabością.
Zimą odmiana rubinowego czosnku! Europejska odmiana. Promocja powtarzał w kółko w radio.
A jej rzeczy kontynuowała Grażyna. Połowę wyrzucimy. To graty, które nikt nie chce. Zestawy, te głupie, książki Zostawimy jedynie antyki, jeżeli znajdzie się ktoś, kto je wyceni. Zadzwonię po rzeczoznawcę.
Uśmiechnęłam się w duchu. Rzeczoznawcę. Nie ma pojęcia, iż już tydzień przed tym, jak położyłam się, wszystkie cenne przedmioty trafiły w bezpieczne miejsce. Dokumenty są w skrytce.
Dobrze w końcu wyszeptał Jacek. Rób, jak uważasz. Trudno mi o tym mówić.
Nie mów, kochanie mruknęła. Zrobię wszystko sama. Nie będzcie brudzić rąk.
Podeszła do łóżka. Czułam jej spojrzenie oceniane, zimne, jakby patrzyła na przeszkodę, którą zaraz usunie.
Ledwo przycisnęłam palcami gładki korpus dyktafonu. To był dopiero początek. Nie wiedzieli, co ich czeka.
Wykreślili mnie z życia. Daremnie. Stara gwardia nie poddaje się. Idzie w ostatni atak.
Minął tydzień tydzień kropli, mdłego papki i mojego milczącego teatru. Grażyna i Jacek przychodzili codziennie.
Mój syn siadał na krześle przy drzwiach, wpatrując się w telefon, jakby chciał odciąć się od rzeczywistości. Nie wytrzymywał widoku mojego nieruchomego ciała. Albo własnej zdrady.
Grażyna czuła się w sali jak w domu. Głośno rozmawiała z przyjaciółkami, planując nowy dom.
Trzy sypialnie, wielka sala, działka, wyobraź sobie? Projekt ogrodu. A teściowa? Ona w szpitalu, nie przeżyje.
Każde jej słowo trafiało na taśmę. Moja kolekcja rosła.
Pewnego dnia przyniosła laptop i usiadła przy moim łóżku, pokazując Jackowi zdjęcia willi.
Popatrz, jaka! Ten kominek! Jacku, słuchasz mnie w ogóle?
Słucham odpowiedział tępo, nie odrywając wzroku od podłogi. To dziwne przy niej
Gdzie jeszcze? popytała Grażyna. Nie ma czasu w czekanie. Musimy działać. Zadzwoniłam już do pośrednika, jutro przyjdą pierwsi nabywcy. Musimy pokazać mieszkanie w najlepszym świetle.
Odwróciła się do mnie. W jej oczach nie było nic ludzkiego tylko zimny rachunek.
A co z rzeczami? Wczoraj wpadłam, przeszukałam szafy w szafach. Tyle gratów ohydnie. Twoje stare sukienki Złożyłam je w worki, przekażę na cele charytatywne.
Moje sukienki w których broniłam dysertację. W których ojciec Jacka złożył mi propozycję. Każda rzecz to odłamek wspomnienia. Ona nie wyrzucała jedynie tkaniny, wymazywała moje życie.
Jacek zadrżał.
Po co dotykałaś? Może ona chciała
Co chciała? przerwała Grażyna. Ona już nic nie chce. Jacku, przestań być dzieckiem. Budujemy przyszłość.
Stała przy mojej szafce, bezceremonialnie otworzyła szufladę. Palce węszyły po wilgotnych chusteczkach i opakowaniach tabletek.
Dokumenty nie trzymała? Paszport albo coś? Potrzebne do transakcji.
Tak to było. Presja psychiczna zamieniła się w konkretne czynności. Nie tylko dyskutowała, ale działała. Okradła mnie żywcem.
Wtem weszła pielęgniarka.
Pani Anno Pawłowo, pora na zastrzyki.
Twarz Grażyny natychmiast zmieniła wyraz pojawił się smutny, troskliwy ton.
Oczywiście, oczywiście. Jacku, chodźmy, nie przeszkadzajmy. Mamusiu, wrócimy jutro mruknęła, głaszcząc moją dłoń.
Jej dotyk był odrażający, niczym gąsienica pełzająca po skórze.
Kiedy wyszły, nie otworzyłam oczu, dopóki kroki pielęgniarki nie ucichły w korytarzu. Potem powoli, z ogromnym wysiłkiem, podniosłam głowę. Mięśnie bolały, ale dało się.
Wyjęłam dyktafon, nacisnęłam stop i zapisałam plik pod numerem siedem. Pod poduszką znalazłam drugi telefon, przyciskowy. Przyniósł go mi stary przyjaciel i prawnik.
Wybrałam numer, który znałam na pamięć.
Słucham odebrał spokojny, rzeczowy głos po drugiej stronie.
Semen Borowski, to ja westchnęłam, głosem chrypliwym. Uruchom plan. Czas nadszedł.
Następnego dnia, o trzeciej, usłyszałam dzwonek w drzwiach. Grażyna otworzyła je najczulszym uśmiechem.
Na progu stało eleganckie małżeństwo z pośredniczką nieruchomości.
Proszę wejść! zachichotała. Przepraszamy za mały bałagan, przygotowujemy się do przeprowadzki.
Poprowadziła gości korytarzem do salonu, opowiadając o wspaniałych widokach z okien i przyjaznych sąsiadach.
Jacek przyklepał się do ściany, starając się pozostać niewidocznym. Jego twarz była szara jak popiół.
Mieszkanie należy do mojej teściowej rzekła Grażyna z nutą żalu. Niestety jej stan jest poważny, lekarze nie dają nadziei.
Postanowiliśmy, iż w specjalistycznym ośrodku będzie jej lepiej. Te ściany nosiły za dużo wspomnień.
Zrobiła dramatyczną przerwę, by podkreślić powagę sytuacji.
Wtedy drzwi otworzyły się ponownie, bez dzwonka. Do pokoju wjechał powoli wózek inwalidzki. W nim siedziałam ja.
Nie w szpitalnej piżamie, ale w eleganckim, ciemnoniebieskim jedwabnym płaszczu. Włosy starannie związane, usta ledwo pomalowane. Spojrzenie zimne i spokojne.
Za mną stał Semen Borowski mój prawnik. Wysoki, siwy, w eleganckim garniturze. Cicho zamknął za sobą drzwi.
Grażyna zamarła. Uśmiechym zniknął z twarzy, jakby wymazany gumką.
Jacek spojrzał nerwowo po pokoju, szukając wyjścia. Nabywcy i pośredniczka wymieniali zdezorientowane spojrzenia między mną a Grażyną.
Dzień dobry mój głos, choć cichy, przeciął milczenie precyzyjnie. Wygląda na to, iż pomyliliście adres. To mieszkanie nie jest na sprzedaż.
Zwróciłam się do zdezorientowanej pary.
Przepraszam za tę nieprzyjemność. Moja synowa chyba przesadziła emocjami, widząc mój stan.
Grażyna zdziwiona.
Mamo? Jak tu jesteś? Nie powinnaś
Mogę zrobić, co uważam za słuszne, kochana spojrzałam na nią lodowato. Zwłaszcza gdy w moim domu panuje ktoś bez pozwolenia.
Włączyłam telefon i odtworzyłam nagranie. Z głośnika wydobykiem dźwięk:
Kiedy już mnie nie będzie?
Twarz Grażyny zbielała jak pościel. Otwierała usta, ale dźwięk nie mógł wyjść. Jacek zasłonił twarz rękami.
Mam wielką kolekcję nagrań, Grażyno powiedziałam spokojnie. O twoich marzeniach, sprzedanych rzeczach, rzeczoznawcy. Myślę, iż niektórym organom przyda się to jako dowód.
Semen Borowski podszedł, trzymając teczkę z dokumentami.
Pani Anna Pawłowska dzisiaj rano podpisała pełnomocnictwo na moje imię rzekł suchym tonem. Oraz zawiadomienie na policję. Przygotowałem też wypowiedzenie o eksmisji z powodu szkód moralnych i zagrożenia życia. Ma pani 24 godziny na wyprowadzkę.
Położył papiery na stolik. Ich szelest był cichy, ale nieodwracalny.
To był koniec. Granica. Kropka, pośród której nic już nie wróci. W tej chwili po raz pierwszy od tygodni nie poczułam bólu ani urazy. Zamiast tego ogarnęła mnie lodowata, pewna siła tego, kto nic już nie traci i przychodzi po swoje.
Pośrednik i nabywcy zniknęli w pośpiechu, przeliterowując przeprosiny. W salonie zostaliśmy czwórka. Cisza stała się gęsta, niczym kurz w starej sypialni.
Pierwsza podniosła głos Grażyna. Szok przerodził się w wściekłość.
Nie macie prawa! wykrzyknęła, stukając mnie palcem. To mieszkanie Jacka! On jest zameldowany! On jest spadkobiercą!
Były spadkobierca skorygował Semen, przeglądając dokumenty.
Zgodnie z nowym testamentem, sporządzonym i poświadczonym wczoraj, całość majątku Anny Pawłowskiej przekazuje się funduszowi wsparcia młodych naukowców. Pański mąż nie wchodzi w skład beneficjentów.
To był mój ostateczny strzał. W jej oczach zgasła ostatnia iskra nadziei. Spojrzała na Jacka z taką nienawiścią, jakby on był winny wszystkiemu.
Jack, mój syn, w końcu odsunął się od ściany. Zrobił krok w moją stronę. Jego twarz była mokra od łez, żałobna.
Mamusiu przepraszam. Nie chciałem. To ona ona mnie zmusiła.
Patrzyłam na niego na tego czterdziestoletniego człowieka, który ukrywał się za plecami kobiety z własnej woli.
Miłość, a zwłaszcza matczyna, umarła w szpitalnej sali pod szeptem jego żony. Zostało tylko gorzkie rozczarowanie.
Nikt nie zmuszał cię do milczenia, Jacku odpowiedziałam. Głos był równy, prawie obojętny. Dokonałeś wyboru. Żyj z nim.
A dokąd pójdziemy? wtrąciła się Grażyna, głos drżał ze strachu i gniewu. Na ulicę?
Mieliście wynajętą kawalerkę, zanim postanowiliście, iż mój dom niedługo będzie pusty przypomniałam. Możecie wrócić tam albo gdziekolwiek. To już nie moja sprawa.
Grażyna rzuciła się na rzeczy, nerwowo wpychając je do torby, wykrzykując przekleństwa. Jack stał pośrodku, zagubiony.
Spojrzał ponownie na mnie.
Mamo, proszę. Rozumiem. Zmieniam się.
Zmiana nigdy nie jest za późna przyznałam. Ale nie tu. I nie ze mną. Drzwi mojego mieszkania są dla was zamknięte na zawsze.
Złożył głowę. Zrozumiał, iż to koniec. Nie spektakl. Nie kara. To ostateczna decyzja.
Po godzinie opuścili mieszkanie. Usłyszałam zamknięcie drzwi. Semen podszedł do mnie.
PZamykając oczy, poczułam, jak wreszcie spokój, którego szukałam, rozlewa się po całym wnętrzu, a przeszłość zostaje za drzwiami, które już nigdy nie otworzą się ponownie.
