Starzenie się społeczeństwa sprawia, iż coraz częściej zadajemy sobie pytanie: czy przestrzenie, z których korzystamy na co dzień, są naprawdę przyjazne osobom starszym? Szczególnie newralgicznym miejscem okazuje się łazienka – obszar, który może stać się źródłem zagrożeń, ale i komfortu.
Dobra wiadomość? Możemy zaprojektować łazienkę tak, by była bezpieczna, funkcjonalna i godna. Pokażemy Ci, na co zwrócić uwagę, by zadbać o potrzeby seniorów – zarówno w domach opieki, placówkach medycznych, jak i w budynkach użyteczności publicznej.
Bezpieczeństwo to podstawa
Bezpieczeństwo w łazience dla seniora nie jest luksusem – to absolutna konieczność. W naszym podejściu zawsze zaczynamy od najważniejszego: minimalizacji ryzyka upadku, które może prowadzić do poważnych urazów. To właśnie łazienka jest jednym z najniebezpieczniejszych pomieszczeń dla osób starszych – wilgotne powierzchnie, śliskie płytki, ograniczona przestrzeń manewrowa – wszystko to zwiększa zagrożenie.
Dlatego jednym z podstawowych elementów musi być posadzka antypoślizgowa. Wybieramy materiały o niskim współczynniku śliskości (klasa minimum R10), które nie tylko zwiększają przyczepność, ale też są łatwe w czyszczeniu i odporne na środki chemiczne. Dzięki temu utrzymanie higieny nie wymaga kompromisu z bezpieczeństwem.
Równie istotna jest eliminacja progów i innych barier architektonicznych. choćby kilka centymetrów różnicy poziomów może stanowić wyzwanie dla osoby poruszającej się o lasce lub balkoniku. Stawiamy więc na rozwiązania bezprogowe – zarówno przy wejściu do łazienki, jak i w strefie natryskowej.
Oświetlenie to kolejny najważniejszy aspekt. Seniorzy często zmagają się z osłabionym wzrokiem, dlatego światło powinno być rozproszone, ciepłe i pozbawione ostrych cieni. Warto zadbać o równomierne doświetlenie całego pomieszczenia, z naciskiem na newralgiczne punkty – lustro, strefa WC, kabina prysznicowa. Świetnym uzupełnieniem są czujniki ruchu i automatyczne włączniki światła, które eliminują potrzebę szukania przełącznika w ciemności i podnoszą komfort korzystania z łazienki po zmroku.
Poręcze to podstawa
Punkty podparcia to nie „opcjonalne dodatki” – to fundament bezpiecznej łazienki. Projektując przestrzeń dla seniora, zawsze uwzględniamy uchwyty i poręcze jako integralną część wyposażenia, a nie coś, co dodaje się na końcu.
Dobrze dobrany i prawidłowo zamontowany uchwyt może zadecydować o tym, czy osoba starsza będzie w stanie samodzielnie wstać z toalety czy bezpiecznie wejść pod prysznic. Polecamy rozwiązania certyfikowane, wykonane z materiałów odpornych na wilgoć i zużycie, bo jedynie takie poręcze dla niepełnosprawnychrealnie ułatwią obsługę osobom starszym.
W praktyce projektujemy:
- uchwyty po obu stronach toalety – z możliwością składania, co ułatwia korzystanie z niej osobom z ograniczoną mobilnością lub z pomocą opiekuna,
- poręcze przy umywalce i w kabinie prysznicowej – zapewniające stabilność podczas codziennych czynności higienicznych,
- ciągłe poręcze wzdłuż ścian, które pomagają poruszać się bezpiecznie po całym pomieszczeniu.
Zawsze wybieramy sprawdzonych producentów, jak np. Faneco, którzy specjalizują się w wyposażeniu toalet publicznych i oferują rozwiązania przetestowane w codziennym użytkowaniu.
Kabina czy wanna?
Jednym z najczęstszych dylematów przy projektowaniu łazienki dla seniora jest pytanie: kabina prysznicowa czy wanna? Z naszego doświadczenia jednoznacznie rekomendujemy prysznic typu walk-in. To rozwiązanie zdecydowanie bardziej dostępne, bezpieczne i komfortowe w użytkowaniu dla osób starszych – zwłaszcza tych, które mają ograniczoną mobilność lub korzystają z pomocy opiekuna.
Dlaczego walk-in? Po pierwsze, brak progu oznacza, iż można wejść do środka bez konieczności podnoszenia nóg czy ryzykownego manewrowania. Po drugie, odpływ liniowy umożliwia zastosowanie większej powierzchni prysznica bez konieczności montowania brodzika. A po trzecie, otwarta konstrukcja pozwala na łatwiejszy dostęp – zarówno samodzielny, jak i z pomocą drugiej osoby.
Nie zapominamy o wyposażeniu wnętrza strefy natryskowej. Składane siedzisko prysznicowe montujemy tak, by było stabilne, wygodne i łatwo dostępne, a jednocześnie nie przeszkadzało innym użytkownikom. Do tego dokładamy: regulowaną słuchawkę prysznicową – najlepiej na drążku z możliwością przesuwania i blokowania na odpowiedniej wysokości, oraz termostatyczną baterię, która chroni przed nagłym wzrostem temperatury wody i eliminuje ryzyko poparzenia – coś, co w przypadku seniorów ma ogromne znaczenie.
Jeśli z jakiegoś powodu prysznic nie wchodzi w grę, rozważamy wannę z drzwiczkami i siedziskiem, ale traktujemy ją jako wyjątek, nie normę.
Umywalka i toaleta – jak dobrze je zaprojektować
Wysokość i ergonomia – to dwa słowa, które kierują naszym podejściem do planowania umywalki i toalety. Te dwa elementy codziennego użytku muszą być dostosowane do możliwości fizycznych użytkownika, a nie odwrotnie.
Umywalka powinna być zamontowana na takiej wysokości, by senior mógł z niej swobodnie korzystać zarówno na stojąco, jak i na siedząco – np. na krześle lub wózku. Dlatego zostawiamy wolną przestrzeń pod misą, co umożliwia swobodny podjazd i korzystanie bez potrzeby wychylania się. Wybieramy też płaskie, szerokie krawędzie, które pozwalają oprzeć dłonie i zachować równowagę.
Toaleta z kolei powinna być wyższa niż standardowa, aby łatwiej było z niej wstać i usiąść – rekomendowana wysokość to ok. 48 cm. Dodatkowym udogodnieniem jest deska wolnoopadająca – cicha, bezpieczna i mniej awaryjna. Nie zapominamy o miejscu na uchwyty łazienkowe i ewentualną pomoc osoby trzeciej – projektujemy przestrzeń tak, by z obu stron toalety można było podejść lub zamontować dodatkowe podparcia.
Dbamy również o dostępność innych elementów osprzętu: włączników światła, podajników papieru, suszarek czy przycisków alarmowych. Wszystko musi być w zasięgu ręki, bez konieczności schylania się, obracania czy wstawania.
Na koniec – kontrast kolorystyczny. Wiek często wiąże się z pogorszeniem wzroku, dlatego zróżnicowanie kolorów ułatwia orientację w przestrzeni. Jasna armatura na tle ciemniejszej ściany (lub odwrotnie) to nie tylko estetyka, ale też praktyka, którą warto wdrożyć w każdym projekcie.
Podsumowanie
Projektowanie łazienki dla seniora to proces, który wymaga empatii, wiedzy i spojrzenia z perspektywy użytkownika. Nie chodzi tylko o normy i wytyczne – chodzi o to, by senior mógł korzystać z łazienki w sposób komfortowy, godny i możliwie samodzielny. Warto też myśleć przyszłościowo. Coraz więcej rozwiązań – jak inteligentne systemy alarmowe, czujniki obecności czy mobilne aplikacje wspierające opiekę – pojawia się na rynku i zasługuje na uwagę już dziś.
