Ludzie masowo wypłacają gotówkę. Banki ostrzegają: „Zróbcie to teraz, zanim będzie za późno”

Po dramatycznej awarii prądu w Hiszpanii, która na kilka dni sparaliżowała cały kraj, w Europie rozpoczął się prawdziwy „gotówkowy alarm”. W wielu państwach obywatele ustawiają się w kolejkach do bankomatów, a banki centralne apelują o jedno: miejcie pieniądze przy sobie, bo system elektroniczny może zawieść w każdej chwili.

Fot. Pixabay / Warszawa w Pigułce

Katastrofa, która pokazała, jak kruche są nasze finanse

28 kwietnia 2025 roku Hiszpania pogrążyła się w ciemności. W ciągu kilku sekund awaria sieci energetycznej odcięła prąd w całym kraju. Przestały działać sklepy, terminale, a bankomaty stanęły.
Ludzie nie mogli kupić podstawowych produktów — ani zapłacić kartą, ani wypłacić gotówki.

Według danych CaixaBank Research liczba transakcji kartowych spadła o ponad połowę, a w dużych miastach ustawiały się kilkugodzinne kolejki do nielicznych, działających maszyn. Gdy zabrakło prądu, nie działały także aplikacje mobilne, płatności telefonem i karty kredytowe.

W efekcie gospodarka Hiszpanii straciła w ciągu jednego dnia pół miliarda euro. A miliony obywateli przekonały się, iż nowoczesne technologie nie zawsze gwarantują bezpieczeństwo.

Europa reaguje: wraca era gotówki

To, co wydarzyło się na Półwyspie Iberyjskim, uruchomiło lawinę działań w całej Unii Europejskiej. Państwa, które jeszcze niedawno zachęcały do całkowitej rezygnacji z gotówki, teraz same apelują o jej posiadanie.

• Szwecja, gdzie 90% transakcji odbywa się elektronicznie, rozesłała do obywateli broszury zalecające trzymanie zapasu gotówki w domu.

• Holandia zaleca przechowywanie minimum 70 euro na osobę i 30 euro na dziecko, co ma wystarczyć na 72 godziny funkcjonowania bez banków i terminali.

• Europejski Bank Centralny przyznał oficjalnie, iż cyberataki na systemy finansowe stają się coraz częstsze, a „zapas gotówki w domu” jest jednym z elementów bezpieczeństwa finansowego obywateli.

Banki przypominają, iż w razie poważnej awarii internetu lub sieci energetycznej, dostęp do kont, przelewów i płatności może zniknąć natychmiast.

Polska lepiej przygotowana, ale ostrzeżenie też dotyczy nas

Eksperci uspokajają, iż Polska jest w lepszej sytuacji niż wiele państw Zachodu. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa od lat prowadzi kampanie edukacyjne, zachęcając do posiadania gotówki i podstawowych zapasów na kilka dni.

Według zaleceń RCB każdy Polak powinien mieć w domu:

• zapas gotówki na 3–7 dni,

• latarkę i radio na baterie,

• wodę pitną, jedzenie z długim terminem przydatności,

• kopie dokumentów w formie papierowej i elektronicznej.

Jednak choćby polskie banki zaczynają cicho apelować do klientów o rozsądek – by nie trzymać wszystkich pieniędzy wyłącznie w cyfrowej formie.

Eksperci ostrzegają: to nie panika, to rozsądek

Finansiści i analitycy bezpieczeństwa są zgodni: trzymanie choćby niewielkiej sumy w gotówce to dziś element bezpieczeństwa obywatelskiego.
– „Nie chodzi o strach przed systemem, tylko o praktyczną gotowość na sytuacje, których nie da się przewidzieć” – mówi ekspert ds. bezpieczeństwa finansowego cytowany przez „Le Monde”.

Coraz więcej osób w Europie przygotowuje tzw. „pakiety przetrwania”, w których oprócz podstawowych rzeczy znajduje się właśnie gotówka – najlepiej w małych nominałach.

Co warto mieć pod ręką

Jeśli dojdzie do awarii prądu lub systemu bankowego, pieniądze w portfelu mogą okazać się ważniejsze niż karta kredytowa. Oto, co zalecają specjaliści:

• Gotówka: minimum 300–500 zł na osobę.

• Latarka i zapas baterii.

• Radio FM – najlepiej na baterie lub z napędem ręcznym.

• Woda: 3 litry dziennie na osobę.

• Jedzenie: konserwy, suche produkty, które nie wymagają gotowania.

• Dokumenty: kserokopie dowodu, prawa jazdy i polisy ubezpieczeniowej.

Płacimy wygodnie, ale czy bezpiecznie?

W Polsce coraz więcej osób płaci telefonem lub zegarkiem, a gotówkę uważa za „anachronizm”. Jednak awaria w Hiszpanii pokazała, iż w świecie cyfrowym wystarczy kilka sekund, by zniknął dostęp do wszystkiego – od konta po zakupy spożywcze.

Dlatego banki centralne w całej Europie zmieniają narrację. Jeszcze niedawno zachęcały do rezygnacji z banknotów. Dziś same apelują:
„Wypłać gotówkę, zanim będzie za późno.”

Co to oznacza dla Polaków

W Polsce nie ma powodu do paniki, ale warto wyciągnąć wnioski. Systemy bankowe są coraz bardziej złożone i podatne na awarie lub ataki. Gotówka pozostaje jedyną formą pieniądza, której nie da się „zablokować” jednym kliknięciem.

Eksperci zalecają, by co najmniej raz w miesiącu wypłacić niewielką sumę i trzymać ją w bezpiecznym miejscu. Takie działanie może zdecydować o spokoju i bezpieczeństwie – szczególnie w sytuacjach kryzysowych.