Najczęstszą przyczyną kaszlu ostrego są choroby dróg oddechowych, np. infekcje wirusowe czy przeziębienie. zwykle są przejściowe, a leczenie polega na łagodzeniu objawów. Problem zaczyna się wówczas, gdy uporczywy, szczekający kaszel nawraca lub długo się utrzymuje. Dowiedz się, jakie są możliwe przyczyny nawracającego kaszlu krtaniowego.
Czym jest kaszel i jakie są jego rodzaje?
Kaszel, jako odruch obronny, może mieć różnorodny charakter i nasilenie. Ze względu na czas trwania, klasyfikuje się go następująco [1]:
-
kaszel ostry – trwa do 3 tygodni, najczęściej jest związany z infekcjami wirusowymi górnych dróg oddechowych;
-
kaszel podostry – utrzymuje się od 3 do 8 tygodni, zwykle jest to tzw. kaszel poinfekcyjny;
-
kaszel przewlekły – trwa dłużej niż 8 tygodni i wymaga szczegółowej diagnostyki.
Czym jest kaszel krtaniowy?
W kontekście nawracających dolegliwości kaszel krtaniowy stanowi specyficzny rodzaj kaszlu, który wiąże się z podrażnieniem lub dysfunkcją krtani. Często charakteryzuje się suchym, szczekającym brzmieniem i może być szczególnie uciążliwy [1]. Nawracające epizody takiego kaszlu u dorosłych zawsze powinny skłonić do poszukiwania przyczyny.
Najczęstsze przyczyny nawracającego kaszlu krtaniowego
Nawracający kaszel o charakterze krtaniowym może mieć różne przyczyny. jeżeli ma charakter przewlekły, może być powodowany zarówno przez infekcje górnych dróg oddechowych, jak i epizody astmy, alergii czy refluksu.
Refluks żołądkowo-przełykowy i refluks krtaniowo-gardłowy
Refluks żołądkowo-przełykowy i krtaniowo-gardłowy to często bagatelizowane przyczyny kaszlu, zwłaszcza nocnego lub występującego po posiłkach.
W przebiegu refluksu krtaniowo-gardłowego (LPR) objawy nie wynikają tylko z bezpośredniego kontaktu kwasu żołądkowego z krtanią, ale też z odruchowej reakcji nerwu błędnego. Choć ilość zarzucanej treści bywa niewielka, jej wpływ jest silniejszy. Błony śluzowe gardła nie są przystosowane do kontaktu z kwasem, a objawy mogą pojawiać się choćby przy kilku epizodach refluksu tygodniowo.
W przeciwieństwie do refluksu żołądkowo-przełykowego (GERD) u większości osób z LPR nie występuje zgaga – dlatego choroba bywa trudna do rozpoznania. Objawy nasilają się zwykle w ciągu dnia, a nie w pozycji leżącej (to jest cechą charakterystyczną GERD) [2].
Choroby górnych dróg oddechowych powodujące uporczywy kaszel
Schorzenia takie jak przewlekły nieżyt nosa (alergiczny i niealergiczny) czy przewlekłe zapalenie zatok przynosowych są bardzo częstą przyczyną kaszlu. Wydzielina spływająca po tylnej ścianie gardła (tzw. PNDS – post-nasal drip syndrome) może drażnić receptory kaszlowe w krtani, prowadząc do uporczywego kaszlu [1].
Nawracający kaszel w przebiegu astmy
Astma nie zawsze objawia się typową dusznością i świstami. U niektórych osób jedynym objawem może być właśnie przewlekły, nawracający kaszel, często nasilający się w nocy, po wysiłku fizycznym lub kontakcie z alergenami [1].
Stosowanie niektórych leków a kaszel krtaniowy
Niektóre leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego i chorób serca, zwłaszcza inhibitory ACE, mogą wywoływać suchy, uporczywy kaszel. Jest to działanie niepożądane, które może pojawić się choćby po kilku tygodniach lub miesiącach stosowania leku. Kaszel ten często charakteryzuje się uczuciem drapania w gardle i może przypominać kaszel krtaniowy [1].
Kaszel krtaniowy a zapalenie krtani
Kaszel krtaniowy, a także podrażnienie gardła mogą stanowić symptomy zapalenia krtani. Przypadłość o charakterze przewlekłym można podzielić na trzy główne rodzaje: proste, przerostowe i zanikowe zapalenie.
Długotrwały stan zapalny mogą wywołać czynniki drażniące, takie jak dym tytoniowy, alkohol, nadmierne używanie głosu, infekcje zatok czy oddychanie przez usta. Leczenie polega głównie na ich eliminacji [3, 4, 5].
Przewlekłe proste zapalenie krtani
Przewlekłe proste zapalenie krtani to długotrwały stan zapalny krtani. Objawia się przede wszystkim chrypką – szczególnie rano – zmęczeniem głosowym, uczuciem przeszkody w gardle i potrzebą odchrząkiwania. W leczeniu stosuje się też leki wykrztuśne, mukolityki i preparaty jodu [3].
Przewlekłe przerostowe zapalenie krtani
Przewlekłe przerostowe zapalenie krtani to zaawansowana postać przewlekłego prostego zapalenia. Choroba może mieć charakter rozlany lub ograniczony. Objawia się chrypką, zaburzeniami głosu, czasowym bezgłosem, uczuciem ciała obcego w gardle i dyskomfortem w okolicy krtani. Diagnoza polega na wywiadzie i badaniu laryngoskopowym, które ujawnia pogrubienie i przekrwienie fałdów głosowych. Czasem konieczne jest pobranie wycinka do badania histopatologicznego.
Leczenie kaszlu i innych objawów, poza eliminacją czynników drażniących, zaleca odpoczynek głosowy, udrożnienie nosa. Lekarz może zalecić leczenie miejscowe (np. inhalacje z soli fizjologicznej i przeciwzapalne). W razie potrzeby stosuje się mikrochirurgiczne usunięcie zmian utrudniających fonację (proces wytwarzania dźwięku w krtani) [4].
Przewlekłe zanikowe zapalenie krtani
Przewlekłe zanikowe zapalenie krtani to schorzenie, w przebiegu którego błona śluzowa krtani ulega stopniowemu zanikowi. Choroba objawia się suchością w gardle i krtani, chrypką, zaburzeniami głosu i pokasływaniem. W obrazie klinicznym widoczna jest wygładzona, przekrwiona, błyszcząca błona śluzowa.
Leczenie przewlekłego zanikowego zapalenia krtani polega na eliminacji czynników drażniących i intensywnym nawilżaniu śluzówki. Pomocne są inhalacje, mukolityki, preparaty jodu i pobyt w wilgotnym, ciepłym klimacie. W zaawansowanym stadium zmiany mogą być nieodwracalne [5].
Artykuł na zlecenie marki Deflegmin
Źródła:
[1] Doniec, Z., Mastalerz-Migas, A., Krenke, K., Mazurek, H., & Bieńkowski, P. (2016). Rekomendacje postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w kaszlu u dzieci dla lekarzy POZ. Lekarz POZ, 2(4), 305-321.
[2] Shoib Sana, Munib Sana, Nikki Johnston, Sumeet K. Mittal, Hoarseness and chronic cough: Would you suspect reflux? Journal of Family Practice 2011;60(8):458-462, tłum. Kurek K., w: Medycyna po Dyplomie, 05/2012
[3] Zagor M., Przewlekłe proste zapalenie krtani, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-krtani/179696,przewlekle-proste-zapalenie-krtani [Dostęp online: 28.07.2025]
[4] Zagor M., Przewlekłe przerostowe zapalenie krtani, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-krtani/179698,przewlekle-przerostowe-zapalenie-krtani [Dostęp online: 28.07.2025]
[5] Zagor M., Przewlekłe zanikowe zapalenie krtani, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-krtani/179697,przewlekle-zanikowe-zapalenie-krtani [Dostęp online: 28.07.2025]
