Brak bezpieczeństwa żywnościowego dotyczy w Polsce od 1,4 do 2,5 mln osób – wynika z pierwszego w kraju kompleksowego badania opartego na danych. Raport przygotowany w ramach programu The Access Alliance pokazuje skalę zjawiska, grupy najbardziej narażone oraz społeczne konsekwencje ograniczonego dostępu do żywności.
Bezpieczeństwo żywnościowe w Polsce – pierwszy raport oparty na danych
W ramach programu The Access Alliance, koalicji przedsiębiorstw, organizacji pozarządowych i instytucji publicznych utworzonej przez Glovo, powstał raport poświęcony bezpieczeństwu żywnościowemu w Polsce. Badanie zostało przeprowadzone w listopadzie 2025 roku i stanowi pierwszy w Polsce oparty na danych przegląd skali problemu, jego zasięgu oraz struktury grup najbardziej narażonych na ryzyko braku dostępu do żywności.
Skala braku bezpieczeństwa żywnościowego w Polsce
Zjawisko braku bezpieczeństwa żywnościowego w Polsce ma zróżnicowany charakter i pozostaje w dużej mierze niezrozumiane społecznie. Wyniki badania wskazują, iż między 3,5% a 6,5% populacji – czyli około 1,4–2,5 mln Polaków – realnie walczy z tym problemem. Jednocześnie większość respondentów szacuje jego skalę na co najmniej 7%, co pokazuje rozbieżność między percepcją a danymi.
Tylko 10% badanych potrafi poprawnie wskazać wszystkie elementy składające się na brak bezpieczeństwa żywnościowego, co potwierdza niski poziom wiedzy na temat tego zjawiska.
Grupy najbardziej narażone na brak dostępu do żywności
Raport wskazuje, iż brak bezpieczeństwa żywnościowego najczęściej dotyczy:
- kobiet w wieku 18–34 lat,
- osób z niższym wykształceniem,
- mieszkańców wsi,
- gospodarstw domowych liczących cztery lub więcej osób,
- rodzin z dziećmi,
- osób niepracujących lub osiągających miesięczny dochód poniżej 4 tys. zł netto.
Dane te pokazują, iż problem ma silny wymiar społeczny i dotyczy konkretnych relacji rodzinnych oraz ekonomicznych.
Brak pieniędzy na jedzenie – realne doświadczenia Polaków
Brak środków na zakup żywności staje się w Polsce zjawiskiem o coraz bardziej odczuwalnej skali. W ciągu ostatnich 12 miesięcy niemal połowa Polaków (46%) obawiała się, czy wystarczy im pieniędzy na jedzenie. Co trzecia osoba deklaruje, iż takie obawy pojawiały się „często” lub „czasami”.
Ograniczenia finansowe przekładają się na konkretne decyzje żywieniowe. Aż 35% respondentów przyznaje, iż w minionym roku musiało pomijać posiłki, zmniejszać porcje lub zastępować produkty tańszymi, często mniej wartościowymi odpowiednikami.
Społeczne konsekwencje braku bezpieczeństwa żywnościowego
Brak pieniędzy na jedzenie wpływa również na relacje społeczne. 42% Polaków zadeklarowało, iż w ostatnim roku zrezygnowało ze spotkań towarzyskich z powodu kosztów związanych z jedzeniem lub wspólnymi posiłkami. Tego typu decyzje bywają pierwszym sygnałem pogłębiających się trudności finansowych i zwiększają ryzyko wykluczenia społecznego.
Nawyki żywieniowe Polaków a jakość diety
Codzienne nawyki żywieniowe Polaków pozostają względnie stabilne. Większość badanych deklaruje spożywanie trzech lub więcej posiłków dziennie, 8% ogranicza się do dwóch lub mniej, a niespełna 1% je tylko jeden posiłek dziennie.
Choć większość respondentów uważa, iż ich dieta pokrywa zapotrzebowanie kaloryczne, dane wskazują na problemy z jej jakością. 23% badanych przyznaje, iż ich posiłki nie są odpowiednio zbilansowane, a 22% nie potrafi ocenić ich wartości odżywczej.
Brak bezpieczeństwa żywnościowego w najbliższym otoczeniu
Raport pokazuje, iż brak bezpieczeństwa żywnościowego nie jest zjawiskiem odległym. Niemal co czwarta osoba (24%) uważa, iż zna kogoś, kto regularnie walczy z trudnościami w zakupie wystarczającej ilości jedzenia. Ponad połowa respondentów deklaruje, iż potrafiłaby rozpoznać taki problem w swoim otoczeniu, choć badanie sugeruje, iż te umiejętności bywają przeszacowane.
Oznaki braku bezpieczeństwa żywnościowego i bariery w rozmowie
Do najczęściej wskazywanych oznak należą pomijanie posiłków, jedzenie zbyt małych porcji, kupowanie tańszej żywności, proszenie o pomoc lub korzystanie ze wsparcia organizacji charytatywnych. Jednocześnie aż 61% osób deklaruje, iż o swoich trudnościach powiedziałoby wyłącznie najbliższym, a 28% nie zwierzyłoby się nikomu. Wstyd i obawa przed oceną pozostają istotnymi barierami w poszukiwaniu pomocy.
Pomoc żywnościowa i solidarność społeczna w Polsce
Pomoc w dostępie do żywności jest w Polsce zjawiskiem powszechnym. W ciągu ostatnich 12 miesięcy niemal połowa Polaków (48%) udzieliła wsparcia osobie mającej trudności z zakupem jedzenia. Raport podkreśla jednak, iż skala i złożoność problemu wymagają systemowych rozwiązań opartych na współpracy wielu sektorów.
– Zjawisko braku bezpieczeństwa żywnościowego w Polsce jest znacznie bardziej złożone, niż mogłoby się wydawać. Choć według badań dotyka ono 3,5–6,5% społeczeństwa, jego konsekwencje są odczuwalne znacznie szerzej – zarówno w codziennych doświadczeniach wielu osób, jak i w sytuacjach obserwowanych w najbliższym otoczeniu. W Glovo doskonale wiemy, iż najważniejsze znaczenie ma nie tylko ilościowy, ale także jakościowy dostęp do żywności. Właśnie dlatego tworzymy i rozwijamy The Access Alliance, które umożliwia wspólne działanie partnerów biznesowych, instytucji społecznych i organizacji pozarządowych na rzecz poprawy dostępu do jedzenia. Wierzymy, iż technologia – odpowiednio wykorzystana – może realnie wspierać walkę z brakiem bezpieczeństwa żywnościowego: ułatwiać dostęp do żywności, ograniczać marnowanie zasobów oraz kierować nadwyżki tam, gdzie są najbardziej potrzebne – mówi Małgorzata Żurowska, Impact & Sustainability Lead w Glovo.
The Access Alliance – kooperacja na rzecz dostępu do żywności
Glovo zachęca organizacje pozarządowe, firmy oraz samorządy lokalne do włączania się w program The Access Alliance, który łączy partnerów wokół wspólnego celu: poprawy dostępu do żywności i ograniczenia jej marnowania. Inicjatywa opiera się na rzetelnych danych oraz realnych potrzebach społeczności, umożliwiając wdrażanie praktycznych rozwiązań – od przekierowywania nadwyżek jedzenia po tworzenie lokalnych punktów wsparcia i wykorzystanie technologii do szybkiego reagowania na deficyty żywności.
Źródło: Glovo
