Wstyd, lęk i niewiedza to trzy rzeczy, które rozprzestrzeniają się szybciej niż sama infekcja. O chorobach przenoszonych drogą płciową (STI) krąży wiele mitów, sprawiając, iż niektóre osoby unikają badań, leczenia albo zabezpieczeń. Czas uporządkować wiedzę i poznać fakty.
1. CZY DA SIĘ ROZPOZNAĆ CHOROBĘ PRZENOSZONĄ DROGĄ PŁCIOWĄ PO OBJAWACH?
Nie. Przynajmniej w większości przypadków jest to trudne. Objawy różnych infekcji często się pokrywają: nietypowa wydzielina, ból przy oddawaniu moczu, obrzęk i pieczenie w okolicach intymnych to sygnały, które mogą wskazywać na wiele różnych infekcji. Niektóre choroby mają bardziej charakterystyczne objawy, ale choćby wtedy nie każda osoba zakażona będzie odczuwać te dolegliwości – część osób może nie mieć żadnych objawów. HIV czy wirusowe zapalenie wątroby typu B mogą nie dawać symptomów poza krótkim przeziębieniem kilka tygodni po zakażeniu, dlatego właśnie tak ważne jest regularne testowanie w kierunku STI.
2. CZY ISTNIEJE JEDEN LEK NA WSZYSTKIE CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ?
Nie. Niektóre infekcje wywołują bakterie, inne wirusy czy pasożyty – dlatego nie ma jednej uniwersalnej terapii. Leczenie może trwać od tygodnia (np. kuracja przy chlamydiozie) do końca życia (jak w przypadku HIV, gdzie konieczne jest codzienne przyjmowanie leków przeciwwirusowych).
3. CZY KAŻDĄ CHOROBĘ PRZENOSZONĄ DROGĄ PŁCIOWĄ DA SIĘ WYLECZYĆ?
Nie wszystkie. Osoby żyjące z HIV muszą przyjmować leki stale, by utrzymać niski poziom wirusa. Wirus opryszczki narządów płciowych pozostaje w organizmie na zawsze i może się uaktywnić w okresach osłabienia lub stresu. Kłykciny kończyste, wywołane przez wirusa HPV, również mogą wracać, choć u niektórych osób układ odpornościowy potrafi go z czasem zwalczyć. Z kolei infekcje takie jak chlamydioza, rzeżączka czy rzęsistkowica leczy się gwałtownie i skutecznie antybiotykami.
4. CZY MOŻNA ZAKAZIĆ SIĘ CHOROBĄ PRZENOSZONĄ DROGĄ PŁCIOWĄ PRZEZ POCAŁUNEK?
Nie, choć warto uważać na opryszczkę wargową. Wywołuje ją inny szczep wirusa opryszczki i łatwo przenosi się właśnie podczas całowania.
5. CZY MOŻNA ZAKAZIĆ SIĘ CHOROBĄ WENERYCZNĄ PRZEZ DESKĘ KLOZETOWĄ?
Nie. Większość patogenów przenoszonych drogą płciową nie przeżyje poza organizmem dłużej niż kilka sekund. Wyjątkiem jest wirus zapalenia wątroby typu B, który może przetrwać choćby tydzień, ale nie zalicza się go do STI, bo istnieją inne drogi zakażenia.
6. CZY PODCZAS SEKSU ORALNEGO MOGĘ ZAKAZIĆ SIĘ STI?
Seks oralny niesie ryzyko zakażenia takimi STI jak rzeżączka, chlamydioza, opryszczka, HPV, czy kiła. Płyny ustrojowe i drobne uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej mogą umożliwić przeniesienie infekcji.
7. CZY MOGĘ ZAKAZIĆ SIĘ PONOWNIE, JEŚLI BYŁAM_EM JUŻ RAZ LECZONY_A?
Tak. Leczenie usuwa aktualną infekcję, ale nie chroni przed kolejnym zakażeniem. Organizm nie wytwarza odporności na choroby przenoszone drogą płciową.
8. CZY PREZERWATYWA CHRONI W 100% PRZED STI?
Prezerwatywy są bardzo skuteczne i chronią w około 98% przy prawidłowym użyciu, ale nie dają 100% ochrony przed STI. Nie chronią całkowicie przed zakażeniem chorobami przenoszonymi przez kontakt skóry, takimi jak HPV czy opryszczka, które mogą występować na obszarach nieosłoniętych przez prezerwatywę.
Mam HPV. Co dalej z seksem? Czytaj więcej >>
9. CZY CHOROBA PRZENOSZONA DROGĄ PŁCIOWĄ MOŻE ZASZKODZIĆ DZIECKU, GDY JEST SIĘ W CIĄŻY?
Tak. Wiele infekcji może wpłynąć na rozwój płodu lub przenieść się na dziecko podczas porodu. Chlamydioza może spowodować przedwczesny poród lub niską masę urodzeniową, a u noworodka prowadzić do zapalenia spojówek lub płuc. Rzeżączka zwiększa ryzyko poronienia i również może powodować zapalenie oczu, które bez leczenia grozi trwałą utratą wzroku. Kłykciny kończyste mogą podczas porodu przenieść się na dziecko. Szczególnie groźna jest opryszczka narządów płciowych – zakażenie noworodka może być śmiertelne, zwłaszcza jeżeli matka zachoruje w ciąży. Kiła to jedno z najpoważniejszych zagrożeń. Może prowadzić do poronienia, martwego urodzenia lub zakażenia dziecka (tzw. kiła wrodzona). Z tego powodu wszystkie ciężarne w Polsce mają oferowane badania przesiewowe w kierunku kiły.
10. CZY TYLKO OSOBY, KTÓRE MAJĄ WIELU PARTNERÓW SEKSUALNYCH MOGĄ SIĘ ZAKAZIĆ STI?
Nie. Wystarczy jeden kontakt seksualny, żeby się zakazić. Nie chodzi o liczbę partnerów, tylko o brak zabezpieczenia i niewiedza o własnym statusie zdrowotnym. Testy i szczerość w relacji to najlepsze formy profilaktyki.
11. CZY INFEKCJA SAMA PRZEJDZIE?
Większość infekcji wymaga leczenia. Nieleczone mogą prowadzić do poważnych powikłań – bezpłodności, zapalenia narządów miednicy czy problemy z sercem i stawami. Niektóre infekcje jak HIV czy opryszczka, nie dają się wyleczyć, ale można je skutecznie kontrolować i żyć z nimi normalnie.
12. JEŚLI JA JESTEM ZDROWA, MÓJ PARTNER NIE MUSI SIĘ BADAĆ
To błąd. Ty możesz mieć negatywny wynik, ale nie wiesz, czy Twój partner też jest zdrowy. Czasem infekcje przez długi czas pozostają niewykryte. Dlatego najlepiej badać się wspólnie, zanim zaczniecie uprawiać seks bez zabezpieczenia.
JAK SIĘ CHRONIĆ PRZED STI?
Nie ma jednej recepty, ale jest kilka skutecznych zasad:
- Używaj prezerwatywy lub chusteczki do seksu oralnego przy każdym rodzaju seksu.
- Zaszczep się przeciw HPV i WZW typu B.
- Badaj się regularnie, choćby jeżeli nie masz objawów.
- Nie wstydź się pytać partnera o jego status zdrowotny.
Jeśli zauważysz pieczenie, ból podczas seksu, nietypową wydzielinę, wysypkę, ranki albo owrzodzenie – idź do lekarza. Szybka diagnoza to szansa na szybkie leczenie. jeżeli coś Cię niepokoi, zrób test. To nic wstydliwego, tylko dojrzała forma dbania o siebie. Choroby przenoszone drogą płciową nie definiują tego, kim jesteś.
