Bezprecedensowy wzrost dostępności antykoncepcji awaryjnej w Polsce

Ponad pół miliona recept na tabletki „dzień po” wystawiono w Polsce w latach 2023-2024 – wynika z danych Ministerstwa Zdrowia przedstawionych w odpowiedzi na interpelację poselską Pauliny Matysiak. Liczby pokazują znaczący wzrost dostępności tych środków po wprowadzeniu pilotażowego programu umożliwiającego farmaceutom wystawianie recept.

Farmaceuci zmieniają zasady gry

Prawdziwy przełom nastąpił w maju 2024 roku, kiedy rozpoczął się pilotaż usług farmaceutycznych w zakresie zdrowia reprodukcyjnego. O ile jeszcze w kwietniu 2024 roku farmaceuci wystawili zaledwie 73 recepty na środek ellaOne, to w maju liczba ta wzrosła do 741, a w grudniu osiągnęła rekordowy poziom 4232 recept.

Dwa główne preparaty na rynku

W analizowanym okresie Polki i Polacy korzystali głównie z dwóch preparatów antykoncepcji awaryjnej: ellaOne oraz Escapelle. W przypadku ellaOne wystawiono łącznie 291 743 recepty w ciągu dwóch lat, z czego 129 597 w 2023 roku i 162 146 w 2024 roku. Na Escapelle wypisano w sumie 269 263 recepty – 132 600 w 2023 roku i 136 663 w 2024 roku.

Wysoka skuteczność realizacji recept

Dane ministerialne pokazują, iż zdecydowana większość wystawionych recept została zrealizowana. W przypadku ellaOne wskaźnik realizacji wyniósł 90-91%, a dla Escapelle choćby 93-94%. Co więcej, recepty wystawiane przez farmaceutów były realizowane praktycznie w 100%.

Sezonowe wahania i trendy

Analiza miesięcznych danych ujawnia pewne prawidłowości. Najwięcej recept na ellaOne wystawiano w miesiącach letnich — w lipcu 2024 roku było to 15 600 recept. Z kolei najniższe wartości odnotowywano zwykle w miesiącach jesiennych — w listopadzie 2023 roku wystawiono 9 864 recepty.

Rola farmaceutów rośnie

Szczególnie interesujący jest wzrost udziału recept farmaceutycznych. O ile na początku 2024 roku stanowiły one zaledwie 0,17% wszystkich recept na ellaOne, to w grudniu 2024 roku odsetek ten wzrósł do 27,37%. Oznacza to, iż ponad jedna czwarta recept na ten preparat była wystawiana przez farmaceutów.

W sumie w całym 2024 roku farmaceuci wystawili 24 560 recept na ellaOne, z czego zdecydowana większość przypadła na drugą połowę roku. To pokazuje, jak gwałtownie pacjenci i pacjentki zaczęli korzystać z nowej możliwości uzyskania recepty bezpośrednio w aptece.

Dane Ministerstwa Zdrowia potwierdzają, iż wprowadzenie możliwości wystawiania recept przez farmaceutów znacząco zwiększyło dostępność antykoncepcji awaryjnej w Polsce. Jednocześnie wysoki wskaźnik realizacji recept sugeruje, iż osoby, które otrzymują receptę, są zdecydowane na skorzystanie z tej formy antykoncepcji.