Niestety ekonomiści nie mają dobrych wiadomości. Pokolenie współczesnych czterdziestolatków może liczyć na głodowe emerytury w przyszłości. Międzynarodowy Fundusz Walutowy prognozuje, iż bez ważnych, ale społecznie nieakceptowalnych reform systemu emerytalnego, średnia emerytura w Polsce spadnie do 29% średniej pensji do 2050 roku. Oznacza to, iż jeżeli przeciętne wynagrodzenie w 2060 roku będzie wynosić 10 000 złotych brutto, to emerytura będzie równa 2900 złotych brutto. Gdyby ludzie naprawdę uświadomili sobie wagę tych obliczeń i mieli wiedzę, co to oznacza dla wszystkich z nas, zaczęliby protestować. Przyszłość wygląda bowiem dla współczesnych czterdziestolatków dużo gorzej niż ta, która dotyczy obecnych emerytów.
Kobieta i emerytura – jak się przygotować po 40?Ponure prognozy
Problemem jest nie tylko dramatycznie niska prognozowana wysokość przeciętnej emerytury. Wielkim wyzwaniem jest lawinowo rosnąca liczba emerytów oraz prognozowany brak wystarczającej liczby osób na rynku pracy. Gdy do tego dodamy niespotykanie niską dzietność, to przyszłość jawi się w czarnych barwach.
Liczba emerytów systematycznie rośnie. W maju tego roku emeryturę pobierało już 6,35 miliona osób, to o 100 tysięcy więcej niż rok wcześniej.
Prognozy długoterminowe nie napawają optymizmem. Do 2060 roku liczba osób w wieku emerytalnym ma znacząco wzrosnąć, a liczba pracujących być wyjątkowo niska. Wydłużająca się długość życia, coraz mniejsza liczba rodzących się dzieci – to czynniki sprawiające, iż coraz mniejsza liczba osób będzie musiała utrzymać coraz większą grupę emerytów.
Obecnie na jednego emeryta w Polsce pracuje 2,5 osób. W 2050 roku na jednego emeryta ma przypadać 0,5 osoby pracującej…Oznacza to, iż na jednego emeryta będzie pracować mniej niż jedna osoba, co stawia przyszły system emerytalny w bardzo złym świetle.
Stabilność systemu jest zagrożona. Eksperci alarmują, iż niezbędne będzie podniesienie wieku emerytalnego i zrównanie wieku przejścia na emeryturę u kobiet i u mężczyzn. Ponadto najprawdopodobniej świadczenia będą również znacząco niższe od tych obecnych.
Jeden z najsłabszych systemów emerytalnych w Europie
Polski system emerytalny nie należy niestety do najlepszych. Raport Mercer CFA Institute ocenił go, obrazowo to ujmując, na tróję z minusem — jesteśmy w gronie najsłabszych w Europie, obok Włoch i Austrii.
Co może jeszcze obniżyć emeryturę?
W skali indywidualnej wysokość przyszłych emerytur może być jeszcze niższa, gdy dochodzi do przerw w płatności składek, a według statystyk u większości osób po 40, tak właśnie się dzieje. Dodatkowo problemem jest prowadzenie działalności gospodarczej i płacenie składek, które nie dają gwarancji dobrej emerytury, raczej głodowej przyszłości. Większość przedsiębiorców wybiera bowiem najniższy możliwy wymiar składek, co w przyszłości zadecyduje o odbieraniu proporcjonalnie niskiej emerytury.
Pokażmy to na liczbach, po 25 latach prowadzenia działalności gospodarczej przy opłacaniu minimalnych składek emerytura mężczyzny będzie wynosić 1300-1600 brutto, a emerytura kobiety 700-900 złotych brutto. To znacznie mniej od osób pracujących na etacie.
Średnia emerytura dzisiaj a w 2060 roku?
Poniższa symulacja dotyczy roku 2060, ponieważ można niemal z pewnością prognozować, iż wiek emerytalny niestety wzrośnie. Daje ona pewny obraz tego, co z pewnością się wydarzy.
Dzisiejszy emeryt dostaje średnio około 4200 złotych brutto emerytury. To stanowi około 55-60% ostatniego wynagrodzenia. W 2060 roku ma to być około 18-25% ostatniego wynagrodzenia, co niestety wskazuje na znacznie niższy poziom życia niż obecnych emerytów.
W 2025 roku emeryci mogą liczyć na połowę swojej pensji. W 2050 roku ma być to 1/5 pensji, co oznacza dramatyczne ograniczenie wydatków i trudności z utrzymaniem siebie i mieszkania/domu.
Niestety emerytury w przyszłości nie wystarczą na spokojne życie. Brak zastępowalności pokoleń utrudni korzystanie ze służby zdrowia oraz z innych wartości wynikających z dobrze rozwijającej się gospodarki. Wszystko wskazuje, iż będzie znacznie gorzej niż dzisiaj, a już w tej chwili system zdrowotny jest niewydolny. Tak, może być jeszcze gorzej…
Jak zwiększyć wysokość emerytury?
Im szybciej pomyślimy o emeryturze, tym lepiej. Myślenie w kategorii „tu i teraz” może nas niestety dość sporo kosztować. Dlatego warto planować przyszłość wtedy, kiedy jeszcze mamy zdrowie i siłę, aby być czynną zawodowo.
Jak to zrobić?
- Dbać o to, żeby pracować legalnie i pobierać pełną pensję, bez pieniędzy „pod stołem”, w praktyce jest to dość trudne zwłaszcza w niektórych instytucjach.
- Inwestować w zdrowie, aby móc wykonywać czynności zawodowe dłużej i tym samym zwiększyć wysokość emerytury. Każdy dodatkowy rok pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet) może zwiększyć świadczenie choćby o 8–14% rocznie. Ponadto lepsze zdrowie to potencjalnie niższe wydatki na jego utrzymanie czy odzyskanie w przyszłości.
- Można rozważyć także opłacanie wyższych składek na działalności gospodarczej.
- Dobre jest rozwijanie się, inwestowanie w siebie tak, aby zarabiać więcej i tym samym w przyszłości mieć wyższą emeryturę.
- Oszczędzać dodatkowo na emeryturę z IKE, IKZE, PPK. Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) pozwalają odkładać środki z ulgami podatkowymi. Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to dodatkowe oszczędności współfinansowane przez pracodawcę i państwo
- Inwestować długoterminowo. Nie jest istotna kwota, może być symboliczna, liczy się konsekwentne działanie. Rozważyć należy inwestycje w obligacje, fundusze lub nieruchomości. To dobry kierunek. choćby niewielkie, regularne wpłaty mogą znacząco zwiększyć kapitał emerytalny.
Co jeszcze możesz zrobić, żeby lepiej żyć na emeryturze?
Budować relacje. W przyszłości jeszcze bardziej będzie liczyło się, czy mamy kogoś, kto nam pomoże, zadba o nas i udzieli wsparcia. choćby jeżeli na łożu śmierci nie będzie nam się chciało pić, to przysłowiowa szklanka podana przez bliską osobę – ma znaczenie. Nic tak nie skraca życia seniorów jak samotność i izolacja społeczna.
Rosnąca liczba emerytów, niewydolny system zdrowia, a także niski współczynnik urodzeń nie tylko w Polsce, ale i w całej Unii – wskazują, iż warto myśleć nieco szerzej niż tylko w kontekście pieniędzy.
Dobre relacje, według badań, zmniejszają ryzyko chorób, w tym chorób serca, ograniczają występowanie demencji czy depresji. Dzięki nim zmniejsza się poczucie samotności i izolacji, spowalnia się proces starzenia.
Osoby dbające dzisiaj o bliskich, mogą mieć większą szansę, iż gdy sami będą w potrzebie, bliscy zadbają o nich. Ci, co żyją tylko dla siebie, niestety ryzykują samotnością „na starość”. Nawet jeżeli będą dysponować dużymi środkami, to te nie zastąpią bliskości drugiego człowieka, a jak pokazują badania – nie gwarantują też szczęścia czy spokoju. Dobrze o tym pamiętać.
