Alexandra Jarecka opracowanie
Unia Europejska uruchamia system, który zmieni sposób przekraczania granic dla obywateli spoza Wspólnoty. Zamiast pieczątek – elektroniczna rejestracja.
Fot. thefad.pl / AI
Unia Europejska uruchamia dziś nowy elektroniczny system graniczny EES (Entry/Exit System). Zgodnie z zapowiedzią instytucji unijnych system ma na celu pełną cyfrową rejestrację wjazdów i wyjazdów obywateli państw trzecich. Dla obywateli państw UE i strefy Schengen nic się nie zmienia – przez cały czas będą przekraczać granice bez dodatkowych formalności wynikających z EES. Start przypada na 12 października 2025 r., a pełne wdrożenie na wszystkich zewnętrznych przejściach granicznych zaplanowano na 10 kwietnia 2026 r., po półrocznym okresie przejściowym.
Cyfrowa rejestracja zamiast stempli
W ramach nowego zautomatyzowanego systemu podróżni będą musieli zeskanować paszport przy przekraczaniu granicy. Dodatkowo pobrane zostaną ich odciski palców oraz wykonane zostanie zdjęcie twarzy – dotyczy to pierwszego wjazdu po uruchomieniu EES; przy kolejnych podróżach wystarczy weryfikacja biometryczna. Elektroniczny wpis zastąpi tradycyjne stemplowanie paszportów i ułatwi egzekwowanie zasady 90/180 dni.
Kogo EES dotyczy, a kogo nie
EES obejmuje niemal całą strefę Schengen – od Niemiec po Norwegię – z wyjątkiem Irlandii i Cypru. Do systemu dołączają również Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Liechtenstein. EES nie dotyczy obywateli UE i państw Schengen, a także cudzoziemców posiadających istotną kartę pobytu lub wizę długoterminową w kraju strefy Schengen. Dzieci do 12. roku życia są zwolnione z pobierania odcisków palców. Odmowa przekazania wymaganych danych może skutkować odmową wjazdu.
Gdzie odczujemy zmiany
Wdrożenie przebiega etapami. W Niemczech cyfrowa kontrola graniczna zaczyna się od lotniska w Düsseldorfie, a niedługo obejmie także Frankfurt i Monachium. Docelowo system rozszerzy się na wszystkie lotniska i porty morskie, a także na wybrane połączenia kolejowe.
Dla podróżnych z Wielkiej Brytanii, korzystających z portu w Dover, terminalu Eurotunelu w Folkestone lub stacji Eurostar London St Pancras, pierwsza rejestracja odbywa się po stronie brytyjskiej w ramach tzw. kontroli „juxtaposées”. Władze i operatorzy zapowiadają możliwe dłuższe kolejki w okresie rozruchu i zalecają wcześniejsze przybycie.
Bezpieczeństwo i porządek na granicy
Celem wprowadzenia EES jest wzmocnienie bezpieczeństwa i porządku na granicach oraz szybsze wykrywanie osób przekraczających dozwolony czas pobytu. System ma ograniczać nadużycia tożsamości, ujednolicać procedury w 29 państwach objętych systemem i zapewniać służbom granicznym jednolity obraz ruchu w czasie zbliżonym do rzeczywistego.
Wkrótce płatne zezwolenie na wjazd
EES stanowi pierwszy krok w kierunku nowej architektury granicznej UE. W ostatnim kwartale 2026 r. obowiązkowe stanie się uzyskanie płatnego zezwolenia na wjazd dla podróżnych zwolnionych z wizy – mowa o systemie ETIAS. Dotyczy to m.in. obywateli USA, Kanady, Wielkiej Brytanii, Brazylii, ZEA, Izraela czy Korei Południowej. Wniosek będzie składany online, a w uzasadnionych przypadkach możliwa będzie odmowa wydania zezwolenia. Europa dołącza w ten sposób do rozwiązań znanych z systemów ESTA w USA czy ETA w Kanadzie.
