Przełomowy wyrok w sprawie opłat za groby. Sąd zakwestionował uchwałę

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał przełomowy wyrok, który kwestionuje legalność pobierania opłat za groby na podstawie uchwał samorządów. Choć dotyczył Radomia, jego skutki mogą objąć dziesiątki, jeżeli nie setki miast w całym kraju.

W marcu 2025 roku WSA w Warszawie rozpatrzył skargę Prokuratury Okręgowej w Radomiu, kwestionującą uchwały miejskie dotyczące zasad opłat za groby na tamtejszym Cmentarzu Komunalnym. Sąd przyznał rację prokuraturze: uznał, iż te opłaty nie mają odpowiedniego umocowania w obowiązującym prawie. najważniejszy zarzut dotyczył braku precyzyjnych przepisów ustawowych, które pozwalałyby radom gmin nakładać takie zobowiązania finansowe.

Choć wyrok dotyczył konkretnej sprawy, jego konsekwencje mogą wykraczać daleko poza granice Radomia. Systemy opłat cmentarnych w wielu miastach opierają się na bardzo podobnych zapisach. o ile inne sądy podzielą stanowisko WSA, możemy mieć do czynienia z falą roszczeń i potencjalnym obowiązkiem zwrotu pieniędzy za już pobrane opłaty.

Dla samorządów oznacza to nie tylko straty finansowe, ale także konieczność przeanalizowania całej polityki zarządzania cmentarzami.

Opłaty za groby stanowią jedno z ważniejszych źródeł dochodu dla jednostek samorządu terytorialnego. Środki te przeznaczane są m.in. na bieżące utrzymanie cmentarzy, konserwację infrastruktury oraz inwestycje. Ich brak może oznaczać potrzebę poszukiwania nowych źródeł finansowania lub podnoszenie innych opłat, co może odbić się na mieszkańcach.

Mateusz Tyczyński, przewodniczący Rady Miejskiej w Radomiu, zauważył, iż regulacje obowiązujące w jego mieście są tożsame z tymi, które funkcjonują w innych samorządach. To dodatkowy dowód na ogólnopolski charakter problemu.

Wyrok WSA może stać się impulsem do gruntownej reformy systemu opłat cmentarnych w Polsce.

W grę wchodzi kilka scenariuszy:

• Ujednolicenie zasad na poziomie krajowym – nowelizacja ustawy o cmentarzach i pochówkach, która jasno określi, kto i na jakich zasadach może nakładać opłaty.
• Zmiana charakteru opłat – mogą stać się one fakultatywne, oparte na dobrowolnych składkach lub zryczałtowanych stawkach ujednoliconych w całym kraju.
• Częściowa refundacja – jeżeli sądy masowo zaczną unieważniać uchwały, może pojawić się presja na zwrot pieniędzy osobom, które opłaciły groby na podstawie nieważnych przepisów.

Dla obywateli wyrok może być światełkiem nadziei na bardziej sprawiedliwy system. Ale też źródłem niepokoju – nie wiadomo, jakie koszty czekają ich w przyszłości i czy ewentualne zmiany nie przyniosą nowych obciążeń w innej formie.

Na razie jedno jest pewne: coś, co przez lata wydawało się oczywistością, zostało właśnie poddane poważnemu przewartościowaniu. System, w którym opłaty za grób traktowano jako formalność, może niedługo przejść największą transformację od dziesięcioleci.