3 czerwca MPK w Krakowie zaprezentowało odrestaurowany wagon tramwajowy SN1 o numerze 59. Prezentacja odbyła się w hali dawnej zajezdni przy ulicy św. Wawrzyńca 15, w tej chwili będącej częścią Muzeum Inżynierii i Techniki. Data prezentacji nie była przypadkowa — dokładnie 103 lata temu ten wyjątkowy pojazd po raz pierwszy przewiózł pasażerów ulicami Krakowa.

MPK SA w Krakowie

Wagon SN1 został oddany do ruchu w czerwcu 1922 roku. To jeden z zaledwie piętnastu egzemplarzy wyprodukowanych w warsztatach Krakowskiej Spółki Tramwajowej przy ulicy św. Wawrzyńca. Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości Kraków stanął przed trudnościami finansowymi — nie było funduszy ani na zakup nowych wagonów, ani choćby na zaciągnięcie kredytu. Jedynym rozwiązaniem była budowa tramwajów we własnym zakresie, ponieważ rozwijająca się sieć komunikacyjna potrzebowała nowych pojazdów.

SN1-59 wyróżniał się na tle starszych konstrukcji. Był pierwszym tramwajem w Krakowie, który nie miał podziału na klasy pasażerskie — system ten zniesiono w 1919 roku. Wagon miał jedno, otwarte wnętrze z ławkami wzdłuż bocznych ścian i szesnastoma małymi oknami.

W kolejnych latach SN1-59 przeszedł liczne modernizacje. Największe zmiany wprowadzono w latach 40. i 50. XX wieku. Konstrukcję uproszczono, zastępując obłe ściany prostymi, a zamiast ośmiu okien po każdej stronie zamontowano cztery, ale dwa razy większe. Modernizacja miała na celu ujednolicenie wagonów z nowymi wówczas pojazdami typu N.

Historia tego tramwaju mogła jednak zakończyć się bez happy endu. W 1959 roku wagon wycofano z ruchu, a jego nadwozie — po demontażu instalacji elektrycznych i mechanicznych — przekształcono w domek letniskowy w ośrodku wczasowym MPK w Osieczanach. Przez prawie 12 lat służył tam pracownikom krakowskiego przewoźnika i ich rodzinom jako miejsce wypoczynku.

Po wybudowaniu nowego ośrodka wczasowego nadwozie SN1 zostało sprzedane prywatnej osobie mieszkającej w okolicach Myślenic. Dopiero w 1986 roku MPK odkupiło wagon i przewiozło go do Składnicy Taboru Zabytkowego. W 1998 roku przekazano go do Muzeum Inżynierii Miejskiej (dziś Muzeum Inżynierii i Techniki). Latem 2020 roku wagon powrócił do swojego pierwotnego właściciela, czyli MPK w Krakowie.

Prace nad odbudową wagonu rozpoczęły się w styczniu 2022 roku. Celem była jak najwierniejsza rekonstrukcja — zachowano oryginalne elementy konstrukcyjne i wyposażenie, zwłaszcza te drewniane. Efekt końcowy to pojazd, który wygląda dokładnie tak, jak w ostatnich latach swojej eksploatacji, czyli w latach 50. XX wieku.

Z okazji jubileuszu 150-lecia komunikacji miejskiej w Krakowie mieszkańcy oraz turyści będą mieli okazję przejechać się tym ponadstuletnim tramwajem już w najbliższą niedzielę, 8 czerwca. Wyjątkowo tego dnia nie będzie tradycyjnej linii 0. Zamiast niej na trasę wyjedzie specjalna linia nr 40 (Łagiewniki – Zajezdnia Nowa Huta), obsługiwana przez najstarsze tramwaje z kolekcji MPK. Oprócz SN1-59 z 1922 roku na trasie pojawią się także: SN1-37 „Gracówka” z 1912 roku oraz SN3 „Zeppelin” z 1906 roku.

To niepowtarzalna okazja, by poczuć klimat dawnych lat i odbyć podróż w czasie — w zabytkowych wagonach, które od ponad wieku tworzą historię krakowskiej komunikacji miejskiej.