Światowy Dzień Bezpieczeństwa Żywności

lesko.info 13 godzin temu

Światowy Dzień Bezpieczeństwa Żywności (World Food Safety Day) obchodzony jest corocznie 7 czerwca. Został ustanowiony przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ) z inicjatywy FAO (Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa) oraz WHO (Światowej Organizacji Zdrowia).

Światowy Dzień Bezpieczeństwa Żywności – 7 czerwca

Czym jest Światowy Dzień Bezpieczeństwa Żywności?

Światowy Dzień Bezpieczeństwa Żywności (World Food Safety Day) został ustanowiony w 2018 roku przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych, z inicjatywy FAO (Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa) oraz WHO (Światowej Organizacji Zdrowia). Po raz pierwszy obchodzony był w 2019 roku.

Celem tego dnia jest zwiększenie globalnej świadomości na temat zagrożeń związanych z żywnością, wzmocnienie działań zapobiegających skażeniom żywności oraz budowanie wspólnej odpowiedzialności – od rolników, przez przetwórców, aż po konsumentów.

Główne cele obchodów

Uświadamianie zagrożeń: Zwrócenie uwagi na fakt, iż niebezpieczna żywność może prowadzić do poważnych chorób, zatruć, a choćby śmierci.
Budowanie odpowiedzialności: Podkreślenie roli każdego ogniwa łańcucha żywnościowego – od produkcji po konsumpcję – w zapewnieniu bezpieczeństwa.
Promowanie dobrych praktyk: Wspieranie higieny, odpowiedniego przechowywania, etykietowania i transportu żywności.
Zachęcanie do współpracy: Wspieranie międzynarodowych działań regulacyjnych i naukowych, które pomagają państwom rozwijać skuteczne systemy kontroli żywności.

Dlaczego to takie ważne?

Według WHO, około 600 milionów ludzi każdego roku zapada na choroby przenoszone przez żywność. Z tego 420 tysięcy umiera, a 125 tysięcy zgonów dotyczy dzieci poniżej 5. roku życia.
Skażona żywność może zawierać bakterie (np. Salmonella, Listeria, E. coli), wirusy (np. norowirusy, WZW A), pasożyty (np. tasiemce), a także substancje chemiczne (np. pozostałości pestycydów, metale ciężkie, mykotoksyny).
W dobie zmian klimatycznych, urbanizacji i globalizacji handlu, ryzyko dla bezpieczeństwa żywności stale rośnie.

Hasło Światowego Dnia Bezpieczeństwa Żywności 2024 i 2025

2024: „Food safety: prepare for the unexpected” – „Bezpieczeństwo żywności: przygotuj się na nieoczekiwane”. Temat nawiązywał do zarządzania ryzykiem w sytuacjach kryzysowych – np. awarii systemów chłodniczych, skażeń, pandemii czy katastrof naturalnych.
2025: (hasło nie zostało jeszcze oficjalnie opublikowane przez WHO i FAO; pojawia się zwykle w maju/czerwcu każdego roku. Mogę je sprawdzić, gdy tylko zostanie ogłoszone.)

Kto odpowiada za bezpieczeństwo żywności?

1. Rządy i agencje państwowe

Tworzą prawo żywnościowe, normy i systemy kontroli.
W Polsce są to m.in.: GIS (Główny Inspektorat Sanitarny), PIORiN, IJHARS, Inspekcja Weterynaryjna.

2. Producenci i przetwórcy

Odpowiadają za stosowanie zasad GHP (Dobra Praktyka Higieniczna) i HACCP (Analiza Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontroli).
Muszą zapewnić pełną identyfikowalność surowców i produktów.

3. Sprzedawcy i punkty gastronomiczne

Odpowiadają za czystość, odpowiednie warunki przechowywania, daty ważności, etykiety i szkolenie personelu.

4. Konsumenci

Są odpowiedzialni za przechowywanie i przygotowanie jedzenia w warunkach domowych.
To oznacza np. dokładne mycie rąk i produktów, gotowanie do odpowiedniej temperatury, unikanie rozmrażania w temperaturze pokojowej itp.

Przykładowe działania i wydarzenia

FAO i WHO prowadzą webinary, szkolenia i wydają poradniki.
W Polsce organizowane są kampanie informacyjne przez GIS, Ministerstwo Zdrowia, ARiMR, Inspekcje Sanitarne i Weterynaryjne.
Szkoły, uczelnie i organizacje społeczne prowadzą lekcje edukacyjne, konkursy plastyczne, warsztaty kulinarne i wykłady.
Media publikują specjalne raporty, wywiady z ekspertami oraz praktyczne poradniki dla konsumentów.

Co można zrobić indywidualnie?

Przestrzegać zasad 5 kluczy do bezpiecznej żywności wg WHO:
1. Utrzymuj czystość.
2. Oddzielaj żywność surową od gotowanej.
3. Gotuj dokładnie.
4. Przechowuj żywność w odpowiedniej temperaturze.
5. Używaj bezpiecznej wody i surowców.
Edukować innych – w domu, szkole, pracy.
Czytać etykiety i unikać żywności nieznanego pochodzenia.
Reagować na nieprawidłowości – zgłaszać podejrzenia skażenia do odpowiednich służb.
Ograniczać marnowanie żywności, które może prowadzić do namnażania bakterii.

Podsumowanie

Bezpieczeństwo żywności to wspólna odpowiedzialność. Dotyczy każdego – od rolnika po konsumenta. W czasach dynamicznych zmian klimatycznych, globalnych łańcuchów dostaw i zagrożeń epidemicznych, bezpieczna żywność staje się nie tylko sprawą zdrowia, ale także stabilności społecznej i gospodarczej. Obchody 7 czerwca mają na celu przypomnienie, iż tylko współdziałając, możemy chronić życie i zdrowie ludzi na całym świecie.