Choć Polska po raz pierwszy od pięciu lat nie zamyka unijnego rankingu równości osób LGBTQ+, przez cały czas znajduje się w ogonie zestawienia. Brak związków jednopłciowych, ochrony przed mową nienawiści i przemocą motywowaną homofobią – to rzeczywistość osób queer w Polsce.
W najnowszym Tęczowym Rankingu ILGA-Europe1 Polska uzyskała zaledwie 20,5 proc. możliwych punktów, zajmując 39. miejsce na 49 ocenianych krajów. Choć udało się wyprzedzić Bułgarię i Rumunię, nasz wynik pokazuje wyraźnie: prawa osób LGBTQ+ w Polsce wciąż nie są respektowane ani chronione.
TĘCZOWA MAPA EUROPY 2025. JAKIE KRYTERIA BRANO POD UWAGĘ?
Ranking ILGA-Europe opiera się na analizie sytuacji prawnej i praktyki stosowania prawa w siedmiu obszarach:
- Zakaz dyskryminacji
- Prawo rodzinne (m.in. związki partnerskie, adopcja)
- Przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści
- Uzgodnienie płci
- Integralność cielesna osób interpłciowych
- Wolności obywatelskie (zgromadzenia, zrzeszanie się, ekspresja)
- Prawo do azylu.
W trzech kategoriach Polska zdobyła zero punktów, w tym za brak prawnej ochrony rodzin jednopłciowych i brak przeciwdziałania mowie nienawiści.
CO POPRAWIŁO POZYCJĘ POLSKI W RANKINGU?
Niewielki wzrost wyniku to efekt uchylenia Samorządowej Karty Praw Rodzin przez radnych powiatu łańcuckiego2. Ten lokalny dokument był symbolem instytucjonalnej homofobii. Po jego usunięciu Polska uzyskała kilka punktów więcej – jednak żadna zmiana nie pochodziła z poziomu ustawodawczego czy rządowego.
ATAKI NA PRAWA OSÓB LGBTQ+ W CAŁEJ EUROPIE
W raporcie ILGA-Europe podkreślono, iż Polska nie jest jedynym krajem cofającym się w zakresie ochrony praw człowieka. Węgry zakazały marszów równości i spadły o siedem miejsc, Wielka Brytania ograniczyła uznanie płci i spadła o sześć, Gruzja – po uchwaleniu pakietu ustaw anty-LGBTI – zanotowała aż siedem pozycji w dół.– To nie są przypadkowe ruchy. Widzimy skoordynowaną, międzynarodową próbę podważania praw osób LGBTI – tłumaczy Katrin Hugendubel z ILGA-Europe.
GDZIE W EUROPIE PRAWA OSÓB LGBTQ+ SĄ CHRONIONE?
Od dekady na szczycie rankingu znajduje się Malta. Tuż za nią plasują się Belgia i Islandia.
- Małżeństwa jednopłciowe uznawane są w 22 krajach
- Tylko 10 państw zakazało tzw. terapii konwersyjnych
- Zaledwie 12 krajów dopuszcza zmianę płci na podstawie samostanowienia
- Przestępstwa z nienawiści z powodu orientacji lub tożsamości są karalne m.in. w Belgii, Danii i Islandii.
POLSKA BEZ ZMIAN – CO DALEJ?
Organizacje takie jak Kampania Przeciw Homofobii i Fundacja Trans-Fuzja od lat apelują o zmiany w prawie. Wciąż jednak brakuje:
- ustawy o związkach partnerskich
- ochrony prawnej osób transpłciowych
- realnych działań wobec mowy nienawiści i przemocy motywowanej homofobią
Dla społeczności LGBTQ+ ranking ILGA-Europe to nie tylko statystyka. To odzwierciedlenie ich codziennego doświadczenia: życia bez ochrony, bez uznania i bez wsparcia państwa.
Bez systemowych zmian Polska pozostanie krajem, w którym równość jest tylko hasłem – nie rzeczywistością.
- https://www.ilga-europe.org/report/annual-review-2025/ ︎
- https://www.powiatlancut.pl/aktualnosci/samorzadowa-karta-praw-rodziny-uchylona,3563.html ︎
