Zachowek to ważna instytucja prawa spadkowego, która chroni najbliższych członków rodziny przed całkowitym pominięciem w dziedziczeniu. Zapewnia ona osobom uprawnionym rekompensatę finansową, o ile spadkodawca pozostawił testament lub dokonał darowizn zmniejszających ich należną część majątku. Prawo przewiduje mechanizm przedawnienia roszczeń o zachowek, co oznacza, iż uprawnieni muszą działać w określonym czasie, aby dochodzić swoich praw. Co jeszcze warto wiedzieć w tym temacie? Poznaj szczegółowe informacje!
Czym jest zachowek i na jakich zasadach obowiązuje?
Zachowek to nic innego jak specjalna ochrona prawna dla najbliższych krewnych spadkodawcy, którzy zostali pominięci w testamencie bądź otrzymali mniej, niż przysługuje im przy dziedziczeniu ustawowym. Prawo przewiduje, iż zachowek należy się:
- zstępnym,
- małżonkowi,
- rodzicom spadkodawcy.
Wysokość zachowku to w większości przypadków połowa wartości udziału spadkowego, jaki przypadłby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym. W przypadku osób małoletnich lub trwale niezdolnych do pracy zachowek wynosi dwie trzecie takiego udziału. Rekompensata nie jest przyznawana automatycznie, jako iż wymaga podjęcia stosownych działań prawnych. Często okazuje się, że niezbędne jest skierowanie sprawy do sądu. Warto mieć na uwadze, iż niekiedy może zdarzyć się przedawnienie roszczenia o zachowek, w wyniku którego uprawniony traci swoje prawa.
Przedawnienie roszczenia o zachowek – kiedy następuje?
Przedawnienie to termin ustawowy, po którego upływie roszczenie o zachowek nie może być już skutecznie dochodzone na drodze sądowej. Oznacza to, iż choć prawo do zachowku teoretycznie nie wygasa, to uprawniony traci możliwość wymuszenia jego zapłaty. Termin ten zgodnie z prawem wynosi pięć lat i liczony jest od dnia śmierci spadkodawcy lub od dnia ogłoszenia testamentu, w zależności od tego, które zdarzenie nastąpiło później. Po tym czasie dochodzi do przedawnienia, w efekcie czego ubieganie się o zachowek staje się niemożliwe.
Przedawnienie pełni funkcję ochronną. Zapewnia stabilność prawną i majątkową, a także motywuje osoby uprawnione do terminowego podejmowania działań. W praktyce oznacza to, iż o ile uprawniony do zachowku nie wystąpi z roszczeniem w wyznaczonym czasie, może jak najbardziej zostać na zawsze pozbawiony rekompensaty. Co więcej, prawo określa szczegółowe regulacje dotyczące przedawnienia roszczeń związanych z zapisami windykacyjnymi, darowiznami bądź fundacjami rodzinnymi, które także obejmuje termin pięciu lat od otwarcia spadku. Prawo spadkowe bywa dość zawiłe i dla wielu skomplikowane. Aby lepiej je zrozumieć, warto skorzystać z pomocy adwokata, którego znajdziesz pod adresem: https://smadwokaci.pl/obszary-praktyki/prawo-spadkowe/.
Przerwanie biegu przedawnienia zachowku – jakie działania mają znaczenie?
Przerwanie biegu przedawnienia oznacza, iż dotychczas upływający termin przestaje biec i rozpoczyna się od nowa wraz z chwilą podjęcia określonych czynności. Działania te są ważne dla osób chcących zachować możliwość skutecznego dochodzenia zachowku, choćby jeżeli początkowy termin przedawnienia zbliża się do końca. Do przerwania przedawnienia dochodzi najczęściej przez wniesienie pozwu do sądu lub podjęcie innych czynności procesowych mających na celu ustalenie, zabezpieczenie lub zaspokojenie określonego roszczenia.
Istotne jest uznanie roszczenia przez osobę zobowiązaną do wypłaty zachowku, które może mieć formę pisemną lub ustną. Dla bezpieczeństwa dowodowego zdecydowanie zaleca się formę pisemną. Należy również mieć na uwadze, że rozpoczęcie formalnej mediacji, której celem jest polubowne rozwiązanie sporu dotyczącego zachowku, skutkuje przerwaniem biegu przedawnienia.
