Fawn response — mechanizm obronny „bycia zbyt miłą” i jego znaczenie w ADHD

Fawn response, czyli reakcja polegająca na przymilaniu się i nadmiernej uległości, jest jednym z mechanizmów obronnych pojawiających się w sytuacjach stresowych lub zagrożenia emocjonalnego. Obok dobrze znanych reakcji walki (fight), ucieczki (flight) i zamrożenia (freeze), fawn response polega na próbie uniknięcia konfliktu i zapewnienia sobie bezpieczeństwa poprzez nadmierne dostosowywanie się do innych oraz tłumienie własnych potrzeb.

Fawn response to mechanizm ten objawia się chęcią przypodobania się otoczeniu, często kosztem własnych granic i autentycznych uczuć. Osoby stosujące tę strategię obronną mogą zgadzać się na działania i prośby, które są dla nich niekorzystne lub niekomfortowe, by uniknąć konfrontacji czy odrzucenia. Fawn response często prowadzi do wewnętrznego rozdarcia i wyczerpania emocjonalnego.

Fawn response w kontekście ADHD

W przypadku osób z ADHD mechanizm fawn response może mieć szczególne znaczenie i częstsze występowanie ze względu na charakterystyczne cechy tego zaburzenia:

• Wysoka wrażliwość emocjonalna — osoby z ADHD często doświadczają silniejszych i szybciej narastających emocji, co może potęgować lęk przed negatywną reakcją ze strony innych i zwiększać skłonność do przymilania się.

• Trudności w asertywności i regulacji emocji — impulsowość i problemy z kontrolą uwagi mogą utrudniać wyrażanie własnych potrzeb w sposób bezpośredni i konstruktywny.

• Niskie poczucie własnej wartości — częste doświadczenia krytyki, niezrozumienia czy niepowodzeń mogą sprzyjać przyjmowaniu postawy uległej jako formy ochrony przed kolejnymi negatywnymi ocenami.

• Potrzeba stabilności i akceptacji społecznej — w warunkach zwiększonego stresu i niepewności, które często towarzyszą życiu z ADHD, mechanizm ten może stanowić próbę zapewnienia sobie akceptacji i utrzymania relacji.

Rozpoznawanie fawn response:

• Zgadzanie się na prośby i oczekiwania innych mimo własnego dyskomfortu,

• Unikanie wyrażania sprzeciwu lub negatywnych emocji w obawie przed konfliktem,

• Wewnętrzne poczucie wyczerpania i frustracji wynikające z tłumienia własnych potrzeb,

• Mówienie tego, co wydaje się „odpowiednie” dla otoczenia, zamiast własnych prawdziwych myśli i uczuć.

Zrozumienie tego mechanizmu jest istotne, ponieważ umożliwia świadome podejmowanie działań zmierzających do poprawy jakości życia emocjonalnego i relacji społecznych. W szczególności osoby z ADHD mogą zyskać wiele na nauce wyznaczania zdrowych granic, rozwijaniu asertywności oraz akceptacji własnych emocji, co pozwala na bardziej autentyczne funkcjonowanie i zmniejszenie wewnętrznego napięcia.