Blisko sto lat temu, holenderski higienista prof. dr Sleeswijk, podczas wykładu w Wiedniu, zadał pytanie, które do dziś nie traci na aktualności: „Jak żyć długo i zachować młodość?” W artykule opublikowanym w Ilustrowanym Kuryerze Codziennym z lipca 1925 roku przedstawił swoje spostrzeżenia, które choć brzmią prosto, okazują się dziś zaskakująco trafne.
Dziś, w dobie smartwatchy, diet pudełkowych i terapii komórkami macierzystymi, postanowiliśmy przyjrzeć się, które z tych dawnych rad przetrwały próbę czasu – i jakie nowoczesne praktyki długowieczności mogą je uzupełnić.
1. Nie myśl o śmierci – myśl o życiu
Już w 1925 roku prof. Sleeswijk zauważał, iż długowieczność zaczyna się w głowie. Optymizm, wewnętrzny spokój i poczucie celu to dziś tematy znane psychologii zdrowia i psychoneuroimmunologii. Współczesne badania potwierdzają, iż osoby nastawione pozytywnie, z pasją i planami na przyszłość, żyją dłużej i rzadziej chorują.
2. Geny to nie wyrok, ale fundament
Sleeswijk zaznaczał, iż kluczem jest dobry „materiał wyjściowy” – zdrowi i długowieczni rodzice. Współczesna nauka potwierdza: geny mają wpływ na długość życia, ale nie są decydujące. Dzięki epigenetyce wiemy, iż styl życia może „włączać” lub „wyłączać” określone geny. W skrócie? Twoje wybory mają znaczenie – choćby jeżeli dziadek palił fajkę do 90.
3. Równowaga: umysł, ciało, sen
„Zachować harmonię między pracą fizyczną i umysłową, przeplatać ją odpoczynkiem i snem” – radził profesor. Dziś wiemy, iż brak snu zwiększa ryzyko chorób serca, otyłości i depresji. A siedzący tryb życia? To nowa choroba cywilizacyjna. Przerwy w pracy, spacery i regularna aktywność fizyczna to inwestycja w przyszłość – niezależnie od wieku.
4. Świeże powietrze – dawniej luksus, dziś konieczność
Sto lat temu zalecano przebywanie „jak najczęściej i najdłużej pod odkrytem niebem”. Dziś rekomendujemy 10 000 kroków dziennie, kąpiele leśne (shinrin-yoku), witaminę D i ograniczanie ekspozycji na smog. Natura przez cały czas jest najlepszym terapeutą.
5. Higiena – nie tylko w wannie
Dla profesora higiena oznaczała czystość ciała i otoczenia. Dziś dodajemy do tego jakość powietrza w domu, mikrobiom jelitowy, toksyny w kosmetykach i zanieczyszczenia środowiskowe. Minimalizm, ekologia i uważność na to, co wdychamy i jemy, to współczesna wersja dawnej „czystości”.
6. Umiar we wszystkim – ponadczasowa mądrość
Umiarkowanie w jedzeniu, alkoholu, emocjach, pracy – to dawna recepta na zdrowie. Dziś mówi się o postach przerywanych, świadomym jedzeniu (mindful eating) czy redukcji stresu jako narzędziach przedłużających życie.
7. Życie seksualne i relacje
W 1925 roku wskazano, iż „prawidłowe pożycie małżeńskie przesuwa granice wieku”. Współcześnie badania pokazują, iż dobre relacje międzyludzkie (nie tylko małżeńskie), bliskość, przyjaźń i wsparcie emocjonalne to jeden z najważniejszych filarów długowieczności. Samotność skraca życie równie skutecznie, co palenie papierosów.
8. Nie ignoruj objawów – idź do lekarza
Zalecenie ponadczasowe. Profilaktyka, regularne badania, konsultacje z lekarzem – to dziś standard, a także broń przeciwko chorobom nowotworowym, sercowym czy metabolicznym. Technologia nam w tym pomaga: aplikacje zdrowotne, zegarki, inteligentne opaski – wszystko po to, by lepiej „poznać siebie”.
Co dodaje do tego XXI wiek?
Dzisiejsze zalecenia długowieczności to m.in.:
-Dieta śródziemnomorska lub roślinna
-Suplementacja (witamina D, omega-3, magnez)
-Ekspozycja na zimno (np. morsowanie) i ciepło (sauna)
-Trening siłowy i mobilności
-Neuroplastyczność – czyli nauka nowych rzeczy przez całe życie
-Praktyki oddechowe i mindfulness
-Unikanie przewlekłego stresu i toksycznych relacji
Wniosek? Dawniej też wiedzieli, co dobre
Choć styl życia zmienił się diametralnie, wiele z zaleceń profesora Sleeswijka nie straciło ważności. Dziś mamy dostęp do wiedzy, narzędzi i medycyny, które pozwalają nie tylko żyć dłużej, ale żyć lepiej. Jednak klucz pozostał ten sam: poznać siebie, żyć uważnie, z umiarem i w harmonii z naturą.
