To cichy problem, który może dotknąć choćby milion przyszłych emerytów. Wielu Polaków, którzy pracowali przed 1999 rokiem, nie złożyło do ZUS dokumentów potrzebnych do ustalenia tzw. kapitału początkowego. Efekt? Emerytura niższa o 400–500 zł miesięcznie – i to przez całe życie.
Fot. Warszawa w Pigułce
Co to jest kapitał początkowy i dlaczego jest tak ważny
Kapitał początkowy to kwota, którą ZUS „odtwarza” z twoich zarobków sprzed 1999 roku. To właśnie od niej zależy, ile pieniędzy otrzymasz po przejściu na emeryturę. jeżeli ZUS nie ma danych o twoich dochodach sprzed reformy, tak jakbyś w ogóle nie pracował przez te lata.
W praktyce oznacza to, iż twoja emerytura może być niższa choćby o pół tysiąca złotych miesięcznie. Przy 20 latach pobierania świadczenia to strata sięgająca nawet 150–200 tysięcy złotych.
Kogo dotyczy problem
ZUS informuje, iż do tej pory ustalono kapitał początkowy dla ponad 10 milionów osób. Szacuje się jednak, iż około milion Polaków wciąż tego nie zrobiło. Chodzi głównie o osoby urodzone po 1948 roku, które przed reformą emerytalną pracowały przynajmniej 6 miesięcy i 1 dzień.
Jeśli należysz do tej grupy, brak kapitału początkowego sprawi, iż ZUS nie uwzględni twojego stażu i wynagrodzenia sprzed 1999 roku. W efekcie twoje świadczenie zostanie obliczone z pominięciem wielu lat pracy.
Jak sprawdzić, czy masz ustalony kapitał początkowy
Najprościej zrobić to przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE ZUS) lub osobiście w oddziale. jeżeli nie masz informacji o ustalonym kapitale – złóż wniosek jak najszybciej.
Wniosek EKP składa się razem z kompletem dokumentów, m.in.:
- formularzem ERP-6 (z wykazem okresów pracy i nauki),
- zaświadczeniem o zarobkach sprzed 1999 roku (druk Rp-7),
- dokumentami potwierdzającymi okresy składkowe, służbę wojskową, urlopy wychowawcze itp.
ZUS zwraca oryginały po wykorzystaniu, z wyjątkiem zaświadczenia Rp-7, które zostaje w aktach.
Co jeżeli twoja firma już nie istnieje
Największy problem mają osoby, które pracowały w przedsiębiorstwach zlikwidowanych lub sprywatyzowanych w latach 90. Brak dokumentów nie oznacza jednak, iż nie można ustalić kapitału początkowego.
ZUS dopuszcza:
- korzystanie z archiwów państwowych, ministerstw lub urzędów wojewódzkich (dla dawnych zakładów państwowych),
- kontakt z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa (dla byłych PGR-ów),
- wykorzystanie dokumentów ze związków rewizyjnych (dla spółdzielni).
Jeśli dokumentów nie da się odzyskać, ZUS może przyjąć zeznania świadków – najlepiej byłych współpracowników, którzy potwierdzą okres pracy. W takim przypadku należy złożyć druki Rp-8 (zeznania świadków) i Rp-9 (oświadczenie o braku dokumentów).
Kiedy złożyć wniosek
Wniosek o ustalenie kapitału można złożyć w dowolnym momencie, ale najpóźniej w dniu składania wniosku o emeryturę. jeżeli nie zrobisz tego wcześniej, ZUS ustali kapitał automatycznie – jednak pod warunkiem, iż dostarczysz wszystkie dokumenty.
Eksperci radzą, by nie czekać do ostatniej chwili. Im później zaczniesz szukać akt, tym trudniej będzie je odnaleźć – a świadkowie mogą już nie żyć lub nie pamiętać szczegółów.
Co to oznacza dla ciebie
Jeśli masz za sobą pracę sprzed 1999 roku i zbliżasz się do wieku emerytalnego, sprawdź natychmiast, czy ZUS ustalił twój kapitał początkowy. Brak jednego wniosku może kosztować cię kilkaset złotych miesięcznie – przez resztę życia.
Nie czekaj. Odzyskanie dokumentów sprzed lat może potrwać tygodnie, a choćby miesiące. Warto działać teraz, by nie stracić pieniędzy, które ci się należą.
