Zima w małej miejscowości Zakopane była wyjątkowo sroga. Gęsta zamieć otuliła domy białym puchem, jakby świat wtulił się w miękką, śnieżną kołdrę, która tłumiła każdy dźwięk. Szyby zdobiły misternie wyrzeźbione przez mróz wzory, a opustoszała ulica drżała w podmuchach wiatru, niosącego ze sobą ciche szepty dawno zapomnianych wspomnień.
Termometry wskazywały minus 25 stopni najzimniej od piętnastu lat. W tym surowym krajobrazie stała mała przydrożna karczma Pod Świerkiem. W jej półmroku, od czterech godzin pustej po ostatnim gościu, przy blacie stał mężczyzna. Jego dłonie nosiły ślady ciężkiej pracy zgrubienia od noża, zmarszczki od gorącej wody. Wytarty fartuch świadczył o setkach posiłków przygotowanych z sercem: rosołach gotowanych według babcinej receptury, pierogach lepionych z pasją, kotlety schabowych smażonych na złoto.
I wtedy rozległ się cichy dźwięk dzwoneczka nad drzwiami ten sam, który od trzydziestu lat witał gości. Za progiem stanęło dwoje dzieci. Zmarznięci, przemoczeni, głodni i przerażeni: chłopiec w za dużej, zniszczonej kurtce i dziewczynka w cienkiej różowej bluzce, która wydawała się zupełnie niepasować do tej mroźnej rzeczywistości.
Ich dłonie zostawiły wilgotne ślady na zaparowanej szybie. To był ten moment gest dobroci, który mógł kiedyś przynieść niespodziewane owoce, choć wtedy nikt jeszcze o tym nie wiedział.
Nazywał się Marek Kowalski i przyjechał do Zakopanego tylko na rok. Miał dwadzieścia osiem lat i marzenie zostać szefem kuchni w eleganckiej restauracji w Warszawie, a potem otworzyć własną, może na Nowym Świecie, pełną smaków z całego świata, z żywą muzyką, nazwaną Złota Łyżeczka. Ale los zdecydował inaczej. Nagła śmierć matki pokrzyżowała plany; rzucił pracę kuchennego w restauracji Bristol i wrócił do rodzinnego miasta. Jego mała kuzynka Zosia, czteroletnia dziewczynka o złotych loczkach i niebieskich oczach, została sierotą, gdy jej matkę aresztowano. Długi rosły jak lawina rachunki, kredyt na operację, alimenty a marzenia oddalały się z każdym dniem.
Znalazł więc pracę w małej przydrożnej karczmie jako kucharz i kelner. Właścicielka, starsza kobieta o dobrym sercu, ale pustej kieszeni, Helena Nowak, płaciła mu zaledwie dwa tysiące złotych miesięcznie kilka choćby jak na tamte czasy. Mimo braku prestiżu, praca była uczciwa. Wstawał o piątej, by zdążyć przed otwarciem upiec drożdżówki; te z serem znikały z półek szybciej, niż zdążyłby powiedzieć gorące jak świeżo z pieca.
W miasteczku, gdzie ludzie mijali się obojętnie, jego pamięć stała się czymś wyjątkowym: pamiętał, iż pani Anna pije herbatę z cytryną, ale bez cukru; iż kierowca TIR-ów Zdzisław zawsze zamawia podwójną porcję bigosu; iż nauczyciel Jan po lekcjach potrzebuje mocnej kawy.
Była sobota, 23 lutego Dzień Żołnierzy Wyklętych. Większość lokali zamknęła się wcześniej, ale Marek został. Czuł, iż ktoś może potrzebować ciepłego posiłku. I nie pomylił się w drzwiach stanęły dzieci: chłopiec w zniszczonej kurtce, dziewczynka w cienkiej bluzce, oboje drżący z zimna. Ich kroki były niepewne, a oczy pełne strachu.
Marek poczuł coś więcej niż litość zobaczył w nich siebie. W dzieciństwie też doświadczył biedy: ojciec odszedł, matka harowała na trzech etatach. Głód gryzł go w brzuch jak żywy. Bez wahania zaprosił ich do środka:
Chodźcie, dzieci. Tu jest ciepło.
Posadził ich przy stoliku przy kaloryferze, postawił przed nimi dwie miski gorącego żurku z białą kiełbasą i chlebem na zakwasie. Jedzcie, proszę powiedział, a dzieci zaczęły jeść, jakby nigdy wcześniej nie jadły.
Chłopiec odłamał kawałek chleba i podał siostrze: Masz, Kasia szepnął. Smacznego. Nie bój się.
Dziewczynka wzięła łyżkę, jej ręce drżały. Obgryzione paznokcie zdradzały stres.
Marek udawał, iż zmywa naczynia, ale oczy miał wilgotne. Po godzinie spakował im prowiant kanapki z szynką, jabłka, ciasteczka, termos z gorącą herbatą i dyskretnie wsunął do torby dwie stówki ostatnie, które odkładał na buty dla Zosi.
Weźcie to. jeżeli będziecie potrzebować pomocy wracajcie. Drzwi są zawsze otwarte.
Chłopiec, nieśmiało: Nie powiecie nikomu? Uciekliśmy z domu dziecka. Tam tam nas bili. Kasię bili starsi.
Nikomu nie powiem odparł Marek stanowczo. To nasza tajemnica. Jak się nazywacie?
Ja jestem Tomek mruknął chłopiec. A to moja siostra Kasia. Jesteśmy rodzeństwem, nie chcą nas rozdzielać.
A rodzice? zapytał ostrożnie Marek.
Mama umarła trzy lata temu Tata nas zostawił głos mu się załamał. Powiedział, iż nie da rady.
Marek skinął głową. Rozumiem. Tutaj zawsze możecie przyjść.
Dzieci zniknęły w śnieżnej nocy. Marek czekał do późna, patrząc w drzwi, ale następnego dnia ich nie było. Po tygodniach dowiedział się, iż trafili do lepszego domu dziecka w Krakowie.
Rok później karczma Pod Świerkiem zaczęła się zmieniać. Stała się nie tylko miejscem, gdzie jedzono, ale gdzie ludzie znajdowali pomoc. W 2008 roku, podczas kryzysu, Marek otworzył jadłodajnię od 14 do 16 rozdawał darmowe obiady bezrobotnym, samotnym starcom, rodzinom w potrzebie. Płacił za to z własnej kieszeni, zostawiając sobie minimum.
Gdy Helena chciała go ostrzec: Zrujnujesz się! Nie nakarmisz przecież wszystkich!
A kto, jak nie my? odpowiadał spokojnie. Rząd? Bogacze? Oni też są ludźmi. jeżeli nikt nie zacznie, nic się nie zmieni.
W 2010 roku, gdy właścicielka chciała sprzedać lokal, Marek wziął kredyt zastawił mieszkanie matki i kupił karczmę. Nazwał ją Ostoja Kowalskiego. Z czasem rozbudował: najpierw pokoje dla kierowców, potem sklepik z podstawowymi produktami ch
